Мавзу: Молиявий қонунчиликнинг аҳамияти ва унинг ўзига хос хусусиятлари маърузанинг натижалари

Давлатнинг молиявий фаолияти тушунчаси ва услублари.
Ўзбекистон давлатининг молиявий фаолияти - бу Ўзбекистон Республикасида ижтимоий, иқтисодий, маданий соҳалардаги вазифаларни амалга ошириш, давлатнинг хавфсизлиги ва мудофаасини таъминлаш мақсадида пул жамғармаларини режали ташкил этиш, уни тақсимлаш ва ундан мақсадга мувофиқ фойдаланишдир.
Молиявий фаолият жараёнида икки асосий вазифа ҳал қилинади:
а) миллий даромад тақсимланади ва қайта тақсимланади;
б) пул маблағларидан мақсадга мувофиқ ва қонунда белгиланган тартибда фойдаланилиши устидан назорат амалга оширилади.
Давлатнинг марказлашган жамғармаларида, яъни бюджет, бюджетдан ташқари ижтимоий жамғармалар, давлат суғурта жамғармалари, кредит жамғармаларида пул маблағларини тўплашда - ихтиёрий ва мажбурий тўлов услубларидан фойдаланилади. Бу услублар ўзига хослиги билан ажралиб турувчи бир қанча тўлов турларини қамраб олади. Масалан, давлат бюджетини ташкил этувчи мажбурий тўловлар - бу юридик ва жисмоний шахслардан олинадиган солиқлар, турли хил йиғимлар ҳисобланади. Шу билан бирга, давлатнинг пул жамғармалари ихтиёрий маблағлар орқали, масалан, лотереялар ўтказиш орқали, юридик ва жисмоний шахсларнинг хайр-эхсонлари ва бошқалардан ташкил топиши мумкин.
Давлат пул маблағларини тақсимлашда асосан икки зарурий услуб қўлланилиши мумкин, яъни: молиялаштириш - қайтариб бермаслик шарти билан пул маблағларини ажратиш; кредитлаш - қайтариб бериш принципига асосланган ҳолда пул маблағларини ажратиш.
Молиявий фаолият жараёнида давлат ҳисобига пул маблағлари келиб тушиши ҳамда улардан фойдаланиш - турли шаклда: яъни ҳисобга ўтказиш (нақд пулсиз тўловлар) ва нақд пул тўловлари шаклида амалга оширилади.


Давлат молиявий фаолиятининг асосий принциплари. Юқори ва маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг молиявий фаолияти маълум бир принципларга, яъни ўзига хос хусусиятларни ва мақсадга мувофиқликни англатувчи қоидалар ва талабларга асосланади. Бу принципларнинг асосий мазмунини Ўзбекистон Республикаси Конституцияси белгилаб беради.