|
6-chizma. O ‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq
Q o‘mitasining tarkibiy tuzilishi
0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Q o ‘mitasi o ‘z faoliyatini
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 0 ‘zbekiston Respublikasining
«Davlat soliq xizmati t o ‘g‘risida»gi Q o nu n i, « 0 ‘zbekiston Respublikasi
Soliq Kodeksi» va boshqa q o n u n hujjatlariga, shuningdek 0 ‘zbekiston
Respublikasining Xalqaro shartnom alariga amal qilgan holda am alga
oshiradi.
0 ‘zbekiston R.espublikasi mustaqillikka erishgandan so'ng u o ‘zining
bojxona chegarasiga ega bo ‘ldi. M ustaqil H am do'stlik Davlatlari va
uzoq xorij mamlakatlari bilan iqtisodiy m unosabatlarning faollashuvi,
m amlakatlararo eksport-im port hajm ining ortishiga olib keldi. U sh bu
omillar asosida bojxona ishini tashkil etishni takom illashtirish, yagona
bojxona siyosatini o'tkazish, Respublika bojxona organlari faoliyatining
tezkorligi va t a ’sirchanligini oshirish, u larning m am lakat iqtisodiy
xavfsizligini mustahkamlashdagi rolini kuchaytirish, shuningdek bojxona
ishi sohasida xalqaro ham korlikni y a n a d a kuchaytirish m aqsadida
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997-yil 8-iyuldagi « 0 ‘zbekis-
ton Respublikasi Davlat Bojxona Q o'm itasining tashkil etish to ‘g ‘-
risida»gi PF-1815-sonli farmoni qabul qilindi. Ushbu farmonni amalga
oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 30-iyulda 374-
sonli « 0 ‘zbe k isto n Respublikasi Davlat Bojxona Q o ‘m itasin in g
faoliyatini tashkil etish to ‘g‘risida»gi qaroriga asosan 0 ‘zbekiston Res
publikasi Davlat Bojxona Q o ‘mitasi tashkil etildi.
Yuqorida t a ’kidlangan qonunchilikka asosan 0 ‘zbekiston Respub
likasi Davlat Bojxona Qo'mitasiga mamlakatimizdagi bojxona bojlarini
undirish majburiyati yuklatilgan. Ushbu majburiyatni amalga oshirish
maqsadida Davlat Bojxona Q o ‘mitasi quyidagi vazifalarni bajaradi:
— mamlakatdagi bojxona organlari to m o n idan soliqlarning to ‘g‘ri
va o ‘z m uddatida undirish yuzasidan soliq tekshiruvlarini o ‘tkazish;
— joylardagi soliq organlari to m o n id an soliqlarni hisoblash va
undirish b o ‘yicha barcha hujjatlarni tekshirishdan o'tkazish;
— soliq to ‘lovlarining amaldagi soliq va bojxona qonunchiligini
buzganligi yoki majburiyatlarini bajarmaganligi sababli ularning tijorat
banklaridagi hisobvaraqlari b o ‘yicha barcha operatsiyalarni to ‘xtatib
q o ‘yish;
— amaldagi soliq va bojxona qonunchiligida ko‘zda tutilgan soliqlar
bo'yicha boqim andalar ham da jarimalarni undirish.
Um um ari o linganda, bojxona organlari 0 ‘zbekiston R espub-
likasining davlat chegarasidan o ‘tadigan tovarlar yuzasidan amaldagi
bojxona soliqiari, valuta ham da bojxona qonunchiligiga amal qilinishi,
bojxona bojlarining t o ‘g‘ri hisoblanishi, undirilishini nazorat qiladi.
Moliyani boshqarish d a o 'ziga xos o ‘rinni x o‘jalik yurituvchi
subyektlardagi moliya xizmati egallaydi. Bunday boshqaruvni olib
borishda davlatning vakolatli organlari ishtirok etmaydi va boEhqaruvni
m a n fa a td o r t o m o n l a r olib boradi. M oliya boshqaruvini quyidagi
guruhlarga ajratish mumkin:
— ichki(korporativ);
— aksiyadorlar boshqaruvi;
— tijorat banklari tom onidan;
— auditor firmalari to m o n id an olib boriladigan boshqaruviardir.
1. Ichki boshqaruv. B unday boshqaruvni x o ‘jalik yurituvchi
subyektlaridagi tashkil etilgan moliya xizmati, moliya bo‘limlan, moliya
m enejm enti va m oliya faoliyatiga taalluqli boshqa xizm atlar olib
boradilar. B undan faoliyatda o ‘zlik va jalb etilgan pul m ablag'lardan
m aqsadli h a m d a sa m a rad o rlik bilan foydalanishni nazorat etish,
moliyaviy holatni tahlil etish, davlat budjeti, budjetdan tashqari ja m -
g ‘armalar, tijorat banklari va boshqa mijozlar oldidagi m ajburiyatlarni
bajarish, debitorlik-kreditorlik qarzdorlarni nazorat qilish va bajarish
amalga oshiriladi.
2. X o‘jalik subyektlarining aksiyadorlari, asosan yirik aksiyadorlar
kuzatuvi o ‘z sarm oyalarini sam adorlik bilan foydalanishini h a m d a
shu asosda dividend olish m aqsadida moliyani boshqarishda bevosita
ishtirok etadi.
3. Tijorat banklari xo‘jalik yurituvchi subyektlarga kredit berish
va uning o ‘z m u ddatida qaytarilishida moliyaning m aqsadli boshqa-
ruvida ishtirok etadilar.
4. A uditor firmalari x o ‘jalik yurituvchi subyektlar x o ‘jalik-m oliya
faoliyatini n a z o ra t qilish v a q tid a va s h a r tn o m a a s o s id a m o liya
boshqaruvida yo ‘l q o ‘yilgan kamchiliklarni bartaraf etishda ishtirok
etadi.
X o‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatidagi ijobiy moliyaviy natijalar
bu yerda m oliyani b oshqarishda sa m a rad o r qoida va u slu b la rd a n
foydalanilayotganidan dalolat beradi. Buning aksi, x o ‘jalik yurituvchi
subyektlar faoliyatidagi salbiy moliyaviy natija (zarar)lar bu yerda
moliyani boshqarishda samarasiz uslublardan foydalanilayotganligidan
dalolat beradi ham d a qat’iy chora-tadbirlar ko‘rilishini talab etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
