Mavzu: Molekulyar markerlar va ularning amaliyotda qo’llanishi

Mavzu: Molekulyar markerlar va ularning amaliyotda qo’llanishi


REJA:
Kirish

1. 
   Molekulyar markerlarning tasnifi
   
2. 
   Molekulyar markerlarning asosiy sinflari
   
3. 
   Molekulyar markerlardan foydalanishning asosiy yo'nalishlari
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Seleksiya yoki kartalashtirish loyihalari uchun DNK markerlar sinfining afzalliklariga e‘tibor qaratgan holda mos keluvchi DNK markerini tanlab olish zarur. Miqdoriy va sifat belgilarini kartalashtirish, belgilarni bir individdan ikkinchi individga integrassiya qilish, germoplazmani tahlil qilish kabi tadqiqotlar turli xil uslubiy yondashuvni (turli markerlar tizimi qo`llanilishini) talab etadi. Tadqiqot uchun bir nechta markerlar turlarining qo`llanilishi va ularning samara berishi ularning ikki hil xususiyati bilan baholanadi: birinchisi, markerning populyasiyadagi individlar o‗rtasidagi tafovutni namoyon qila olishi; ikkinchisi, genomdagi marker chastotasi (ya‘ni bitta reaksiyada marker tomonidan bir nechta lokus tahlil qilinishi mumkin). Bugungi kunda molekulyar markerlar texnologiyasi genomi murakkab hisoblanuvchi go`za va shunga o`xshash boshqa o`simliklar genetik haritalarini tuzishda asosiy usullardan hisoblanadi. Genetik haritalar tayyor sikvenslar bilan fizik haritalar tuzishda hamda genlarni pozitsion klonlashda muhim o`rin tutadi va natijada esa butun genom sikvens qilinadi. Go`za tetraploid (AADD) 2n = 4x = 52 xromosoma naboriga ega bo‗lib, gaploid genomining o`lchami tahminan 2200-3000 Mb (megabayt) va umumiy hisobda 5200 sM (santimorgan), o`rtacha bir santimorganga esa 400kb teng keluvchi 26 xromosomlarda joylashgan . Bunday ulkan genom uchun qidirilayotgan genga yaqin turuvchi markerlardan iborat bo`lgan xarita yaratishda ko`p miqdorda DNK markerlari talab etiladi. Bu esa har 1 sM ni qoplash uchun qariyib 3000 marker talab etadi . RFLP markerlari g`o`za genom DNK-markerlarini identifikatsiyalashda va polimorfizmni harakterlashda ―boshlang`ich nuqta bo`lgan. Reinisch 1994-yili 705 RFLP markerlaridan foydalanib G.hirsutum ―palmeri‖ hamda G.barbadense K101 liniyasi bilan turichi chatishtirish natijasida olingan 57 ta F2 avlod duragaylarida 41ta birikkanlik guruhini tashkil etuvchi harita yaratdi.