Mavzu: Misli, ruxli, marganetsli, molibdenli va kobaltli o‘g‘itlar

Ruxli o‘g‘itlar sifatida ko‘pincha rux sulfat ZnSO₄*7N₂O ishlatiladi. qishloq xujaligida 21,8-22,5% Zn tutgan, talk bilan aralashtirilganda esa 8,1-9,9% Zn tutgan, shuningdek ruxli polimer o‘g‘itlar PMU-7 (2n 25% dan kam emas) va ruxli belila bo‘yog‘i ishlab chiqarish korxonasining chiqindisi ishlatiladi. Bunday chiqindilarda Cu, Mn va boshqa mikroelementlar xam bo‘ladi. Rux tuzlarini ammofosga (~1,4% Zn) va karbamidga (1,5-1,7% Zn) xam qo‘shish yo‘li bilan o‘g‘itlar ishlab chiqariladi.

Rux (lot.Zincum), Zn —Mendeleyev davriy sistemasining 12- (avvalgi, yigʻiqjadval boʻyicha II) guruhiga mansub kimyoviy unsur. Tartib raqami 30, atom massasi 65,39. Rux och zangori rangli, kumush kabi yaltiroq metalldir. Nam havoda ruxning sirti oksid parda bilan qoplanadi. Ruxning suyuqlanish harorati 419,53°C, qaynash harorati 907°, xona haroratidagi zichligi 7,133 g/sm3. Rux kimyoviy jihatdan faol metallarga kiradi. Kislotalarda yaxshi eriydi. Qizdirilsa, ishqorlarda ham eriydi.Yod va oltingugurt bilan xona haroratida birikadi. Qizdirilganda rux faol metallmaslar bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi. Boshqa metallar bilan rux qotishmalar hosil qiladi. Butun dunyoda ishlab chiqariladigan ruxning 40 foizipoʻlatnikorroziyadansaqlash uchun sarflanadi. Rux kukuni yordamidakadmiy,misvanodir metallarbirikmalardan ajratib olinadi. Ruxdan ishlangan listlar konstruksion material sifatida, shuningdek, quruq elementlarning idishlarini tayyorlashda qoʻllanadi.