Мавзу: Мева экинларининг морфологик тузилиши Илдиз – дарахтнинг ер устки қисмларини маҳкам тутиб туради

Мавзу: Мева экинларининг морфологик тузилиши

Илдиз – дарахтнинг ер устки қисмларини маҳкам тутиб туради.

Илдизларнинг вазифалари: у дарахтнинг барқарорлигини таъминлайди. Тупроқ билан ўзаро мураккаб алоқада бўлиб, тупроқдаги сувни унда эриган минерал моддалар ва карбонат ангидрид билан биргаликда сўриб ўсимликка ўтказади. Хлорофиллнинг ҳосил бўлишида қатнашади.

Ўсимлик илдизлари асосий ва ён илдизлардан, қўшимча илдизлардан, попук илдиз ва тукчалардан иборат бўлади.

Фан номи: Мева-сабзавотчилик экинлари
Маърузачи: проф. Ташханим Рахимова

Пояда ҳар хил куртаклар ҳосил бўлади. Бунинг натижасида у шохлайди. Кўпдан кўп барглар ва мева шохчалари ҳосил қилади.

Поя ўсиш билан бирга шохлайди, мева дарахтларида у моноподиал шохланади, асосий поя ҳар йили учидан ўсади, ён куртаклардан ён шохлар ҳосил бўлади.

Шох типлари: шохлар ўсув ёки вегетатив ва мева шохларига бўлинади. Ўсув шохлари бақувват ўсган бўлиб, уларда мева куртаклари бўлмайди. Булар шох-шаббаларининг ҳар йили юқориги ва ён томонларга ўсиб катталашиб боришини таъминлайди. Мева шохлари калта, секин ўсади ва уларда мева куртаклари жойлашади. Мева шохлари бир неча хил бўлади: уруғли мева дарахтларида халқали шохча, найза шохчалари, найзали ингичка новдалар мева бутоқчалари типида: данакли мева дарахтларида эса гулли шохча туп мева шохча ва аралаш мева шохчалари бўлади.

Куртак – резавор мева ўсимликларининг ер устки қисми – танаси новдаси шохча, гул, мева ва бошқалари куртакдан ривожланади. Куртаклар улардан қандай орган ҳосил бўлишига қараб, ўсув куртаклари – вегетатив ва генератив мева куртакларига бўлинади. Ўсув куртакларига мавсум давомида барглар билан ўралган халқали шохчалар узун новдалар (ўсиш куртаклари) ҳосил бўлади. Репродуктив куртакларда гуллар, кейин эса мева ёки резавор мева ривожланади.

Илдизларнинг морфологияси ва тупроққа жойлашиш тартиби дарахтнинг туригагина эмас, балки навига, пайвандтагнинг табиатига, тупроқ шароитига, ер ости сувларининг сатҳига ва қўлланиладиган агротехникага ҳам боғлиқдир. Табиий шароит ва қўлланиладиган агротехника бир хил бўлишидан қатьий назар, олма, нок, олча илдизлари, шафтоли, беҳи ва бошқа дарахтларнинг илдизларига қараганда чуқур киради ва кенг тарқалади.

Эътиборингиз учун раҳмат!