Ota-ona quyidagi haollarda ota-onalik huquqidan mahrum etilishi mumkin:
Ota-onalik majburiyatlarini bajarishdan bosh tortsa;
Aliment to’lashdan bo’yin tovlasa;
Uzrsiz sabablarga ko’ra o’z bolasini tug’ruqxona yoki boshqa davolash muassasasidan olishdan bosh tortsa;
Ota-onalik huquqini suiste’mol qilsa’
Bolalarga nisbatan shafqatsiz muomalada bo’lsa;
Muttasil ichkilikboszlik yoki giyohvandlikka mubtalo bo’lsa;
O’z bolalarining hayoti yoki sog’lig’iga yohud eri (xotini) ning hayoti yoki sog’lig’iga qarshi qasddan jinoyat sodir etgan bo’lsa.
Izoh: Ota-onalik huquqidan mahrum etish sud tartibida prokuror yoki vasiylik va homiylik organining ishtiroki bilan amalga oshiriladi.
Quyidagi hollarda sud ota-onalik huquqini cheklaydi Bolani ota-ona ( ulardan biri) bilan qoldirish ota-onaga ( ulardan biriga) bog’liq bo’lmagan sabablaga ( ruhiyatining buzilishi yoki boshqa surunkali kasallik, og’ir holatlarini boshdan kechirish va boshqalar) ko’ra bola uchun xavfli bo’lsa Bolani ota-ona ( ulardan biri) bilan qoldirish ota-onasining xulq-atvori tufayli bola uchun xavf tug’dirsa Izoh: Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi da’voni bolaning yaqin qarindoshlari, vasiylik va homiylik organlari , shuningdek, prokuror bildirishi mumkin.
Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlar prokuror hamda vasiylik va homiylik organi ishtirokida ko’riladi.
Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlarni ko’rishda sid ota-onadan (ularning biridan) bolaning ta’minoti uchun aliment undirish masalasini hal qiladi.
Ota-onalik huquqini cheklash bo’yicha ishlarning oqibatlari ota-onalik huquqlaridan mahrum qilishning oqibatlariga tengdir.
Ota-onalik huquqlarini cheklash to’g’risidagi masala sud tartibida hal etiladi.
Oila to’g’risidagi qonunlar
quyidagilarni belgilaydi:
Oila huquqining predmeti
Oila huquqi normalari
bilan tartibga solingan hamda nikoh
qarindoshlik, oilaga farzand
olish tufayli yuzaga keladigan
ijtimoiy munosabatlar
Nikoh tuzish shartlari va tartibi
Nikohni bekor qilish
Nikohni haqiqiy emas deb topish
Oila a’zolari-er-xotin,ota-ona,
farzandlar va boshqa shaxslar orasidagi
shaxsiy mulkiy va nomulkiy
munosabatlarni tartibga solish
Ota-ona qaramog’idan mahrum bo’lgan
bolalarni oilaga joylashtirish
(tutingan oila) shakllari va
tartiblarini belgilash
Oila huquqining asosiy prinsiplari
Erkak va ayol o’rtasidagi nikohning
ixtiyoriyligi
Faqat FHDYo organlari tuzgan
nikohni tan olish
Farzandlar farovonligi va ravnaqi
haqida g’amho’rlik qilish
Ichki olaviy masalalarni o’zaro
kelishuvi asosida hal qilish
Oilada er-xotinning teng huquliligi
Oilaning voyaga yetmagan va mehnatga
layoqatsiz a’zolari huquq va
manfaatlarining birinchi galda himoya
qilinishini ta’minlash
Farzandlarni oilada tarbiyalashning
ustunligi