Мавзу: Мехнат бозори статистикаси

Мавзу: Мехнат бозори статистикаси

• Ишчи кучи

• Бозор иқтисодиёти шароитида 100% бандликка эришиб бўлмайди. «Тўлиқ бандлик» тушунчаси нисбий бўлиб, маълум ишсизлик даражаси мавжудлигини (нормал) тан олади

• Бандлар

• Ишсизлар

• Ишчи кучи – меҳнатга қобилиятли ёшдаги шахслар
• Ишсизлик – иқтисодиётда ишчи ўринларига бўлган талабнинг таклифдан ошиб кетиши натижасида содир бўлади.

• меҳнат фаолиятига яроқли банд аҳоли

• меҳнат фаолиятига яроқли, ишламайдиган, аммо иш излаётган аҳоли

Ишсизлик даражаси

• Фрикцион ишсизлик
• Ишсизликнинг бу тури иш излаш ёки меҳнат қилиш даврини кутиш билан боғлиқ бўлиб, унинг даражаси меҳнат бозори самарасини ифодалайди.

• Структуравий ишсизлик
• Ишсизликнинг мавжуд тури ишчиларнинг малкасини ошириш, мутахассис-лиги ўзгартириш билан боғлиқ даврни ўз ичига олиб, техно-логик ўзгаришлар ва маълум ихтисослик-ка эга бўлган ишчи кучига бўлган талаб-дан келиб чиқади.

• Циклик ишсизлик
• Иқтисодий фаолият ёмонлашиши ва ишчи кучига бўлган талабнинг қисқариши билан боғлиқ.

• Ишсизликнинг табиий даражаси (ЯММ потенциал даражасига мос келади).

• Иқтисодий ва ноиқтисодий харажат ошишига олиб келувчи ишсизлик.

Меҳнат ресурсларининг сонини тўлдириш коэффициентлари қуйидагича ҳисобланади:

• 16 ёшга тўлганлар коэффициенти

Меҳнат қилиш ёшида бўлмаган ишга жалб қилинган ўсмирлар коэффициенти

Меҳнат қилиш ёшидан ўтган ишга қабул нафақадагилар коэффициенти

Юқоридаги коэффициентлар ишга жалб қилинган меҳнат ёшида бўлмаганларнинг умумий коэффициентини тавсифлайди.

Мазкур ҳудудга келган, меҳнат ёшидаги ишга қабул қилинганлар коэффициенти

Юқоридагилардан МР ларининг мутлоқ ўсиш коэффициенти қуйидагича ҳисобланади:

МР ларини сонини камайишини кўрсаткичлари қуйидагилардан иборат:

• Меҳнат ёшидан ўтганлар коэффициенти:

Мазкур йилда меҳнат ёшида ўлганлар коэффициенти

Нафақага чиққанлар коэффициенти

Мазкур ҳудуддан кетган меҳнат ёшидагилар коэффициенти

Юқоридаги коэффициентлардан меҳнат ресурслари сафидан чиққанларнинг умумий коэффициенти ва МР мутлоқ камайиш кўрсаткичларини ҳисоблаш мумкин.МР ларининг ўсиши (ёки камайиши) қуйидаги кўрсаткичларда ўз ифодасини топади:

• МР ларининг мутлоқ қўшимча ўсиши(ёкикамайиши) қуйидагича ҳисобланади:

МРларининг қўшимча ўсиш (ёки камайиш) суръати

МР ларининг ўзгариши коэффициенти

Макро-микроиқтисодий статистикада МР ларидан фойдаланиш даражасини аниқлаш мақсадида қуйидаги кўрсаткичлар ҳисобланади: МР ларини бандлик коэффициенти

Иқтисодий фаол аҳолининг юклама коэффициенти

Аҳоли ёш таркибининг самарадорлик коэффициенти

• 10.10.2009