Mavzu: Masalalarni kompyuterda echish bosqichlari. Model tushunchasi, turlari va tasvirlanish usullari. Matematik modellar. Algoritm tushunchasi, xossalari va berilish usullari. Blok-sxema

Algoritm tushunchasi. Avvalo algoritm tushunchasi 1X asrla yashab ijod etgan buyuk bobokalonimiz Muhammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog’liqligini tushuntirish lozim. Algoritm so’zi al-Xorazmiyning arifmetikaga bag’ishlangan asarining dastlabki betidagi “Dixit Algoritmi” (“dediki al-Xorazmiy” ning lotincha ifodasi) degan jumlalardan kelib chiqqan. Shundan so’ng al-Xorazmiyning sanoq sistemasini takomillashtirishga qo’shgan hissasi, uning asarlari algoritm tushunchasining kiritilishiga sabab bo’lganligi ta’kidlab o’tiladi.
Algoritm nima degan savolga, u asosiy tushuncha sifatida qabul qilinganligidan, uning faqat tavsifi beriladi, ya’ni biror maqsadga erishishga yoki qandaydir masalani yechishga qaratilgan ko’rsatmalarning (buyruqlarning) aniq, tushunarli, chekli hamda to’liq tizimi tushuniladi.
O’quvchilarga turli hayotdan, fandan algoritmlarga misollar keltiriladi va bunga o’zlari tuzishga harakat qilishlari taklif etiladi. Masalan, atom tayyorlash, turli qurilmalarni ishlatish, sport musobaqasi yoki yo’l harakati qoidalari algoritmlarini keltirish mumkin. yoki matematik formula bo’yicha qiymat hisoblash algoritmi yoki kompyuterni ishlatish bo’yicha algoritm kabi misollar keltiriladi. Geometrik yasashga doir masala yechish algoritmi ham qarab chiqilishi mumkin. Masalan, kesma o’rtasiga perpendikulyar o’tkazish berilgan radiusga ko’ra aylana yasash va h.k. Bundan tashqari, birorta funksiya grafigini yasash algoritmi bunga misol bo’la oladi.
Masalan, chiziqli, kvadratik funksiya va h.k. funksiyalar grafiklarini yasash algoritmlari.
Bunda yana algoritmni bajarayotgan kishi – ijrochi, asosiy algoritmni aniqlashtiruvchi algoritm – yordamchi algoritm ekanligini ham ta’kidlab o’tish joiz. Umuman, algoritmning qanday maqsadga mo’ljallanganligidan qat’i nazar uni muvaffaqiyat bilan bajarish mumkinligini aytib o’tish lozimdir.
Algoritmning asosiy xossalari haqida quyidagilarni ta’kidlash mumkin: