Data warehouse tizimi quyidagi nom bilan ham tanilgan:
Decision Support System (DSS) (Qarorlarni qo'llab-quvvatlash tizimi (DSS)
Executive Information System (Ijroiya axborot tizimi)
Management Information System (Boshqaruv axborot tizimi)
Business Intelligence Solution (Business Intelligence Qarori)
Analytic Application (Analitik dastur)
Data Warehouse (Ma'lumotlar ombori)
Datawarehouse tarixi Ma'lumotlar ombori foydalanuvchilarga o'z tashkilotlari faoliyatini tushunish va yaxshilash uchun foyda keltiradi. Ma'lumotlarni saqlash zarurati kompyuter tizimlari murakkablashib borishi va ortib boruvchi Axborot hajmini boshqarish uchun zarur bo'lganligi sababli paydo bo'ldi. Biroq, ma'lumotni saqlash yangi narsa emas. Data Warehouse rivojlanishidagi ba'zi muhim voqealar
1960 yil - Dartmut va General Mills qo'shma tadqiqot loyihasida o'lchovlar va faktlar atamalarini ishlab chiqdilar.
1970 yil - Nilsen va IRI chakana savdosi uchun o'lchovli ma'lumotlar marshrutlarini taqdim etdi.
1983 yil - Tera Data Corporation qarorlarni qo'llab-quvvatlash uchun maxsus ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimini joriy qildi
Ma'lumotlarni saqlash 1980 yillarning oxirida IBM ishchisi Pol Merfi va Barri Devlin Business Data Warehouse-ni ishlab chiqqandan so'ng boshlandi.
Biroq, haqiqiy kontseptsiya Inmon Bill tomonidan berilgan. U ma'lumotlar omborining otasi sifatida qaraldi. U omborni qurish, ishlatish va unga xizmat ko'rsatish uchun turli xil mavzularda va korporativ ma'lumot fabrikasida yozgan.
Datawarehouse qanday ishlaydi? Ma'lumotlar ombori ma'lumotlar bir yoki bir nechta ma'lumot manbalaridan kelib chiqadigan markaziy ombor sifatida ishlaydi. Ma'lumotlar tranzaksiya tizimidan va boshqa relyatsion ma'lumotlar bazalaridan ma'lumotlar omboriga oqadi. Ma'lumotlar quyidagicha bo'lishi mumkin: Tuzilgan
Yarim tuzilgan
Tuzilmagan ma'lumotlar
Ma'lumotlar qayta ishlanadi, o'zgartiriladi va qabul qilinadi, shunda foydalanuvchilar ma'lumotlar zahirasida qayta ishlangan ma'lumotlarga Business Intelligence vositalari, SQL mijozlari va elektron jadvallari orqali kirishlari mumkin. Ma'lumotlar ombori turli xil manbalardan keladigan ma'lumotlarni bitta keng ma'lumotlar bazasiga birlashtiradi. Ushbu ma'lumotlarning barchasini bir joyga birlashtirib, tashkilot o'z mijozlarini yanada yaxlit tahlil qilishi mumkin. Bu mavjud bo'lgan barcha ma'lumotlarni ko'rib chiqqanligini ta'minlashga yordam beradi. Ma'lumotlarni saqlash ma'lumotlar qazib olish imkoniyatini yaratadi. Ma'lumotlarni qazib olish ma'lumotlarning yuqori savdosi va daromadiga olib kelishi mumkin bo'lgan naqshlarni qidirmoqda. Data Warehousening turlari Data Warehousening uchta asosiy turi: 1. Enterprise Data Warehouse (EDW): Enterprise Data Warehouse (EDW) - bu markazlashtirilgan ombor. U korxona bo'ylab qarorlarni qo'llab-quvvatlash xizmatini taqdim etadi. Bu ma'lumotlarni tartibga solish va namoyish qilish uchun yagona yondashuvni taklif etadi. Shuningdek, u ma'lumotni mavzuga qarab tasniflash va ushbu bo'limlarga muvofiq kirish imkoniyatini beradi. 2. Operatsion ma'lumotlar do'koni: Operatsion ma'lumotlar do'koni, shuningdek, ODS deb ham ataladi, ma'lumotlar ombori va OLTP tizimlari talab qilinadigan hisobot tashkilotlarini qo'llab-quvvatlamaganda, ma'lumotlar omboridan boshqa narsa emas. ODS-da ma'lumotlar ombori real vaqtda yangilanadi. Shunday qilib, Xodimlarning yozuvlarini saqlash kabi odatiy mashg'ulotlar uchun keng ma'qul. 3. Data Mart: Data mart - bu ma'lumotlar omborining bir qismidir. Bu savdo, moliya, sotish yoki moliya kabi ma'lum bir biznes yo'nalishi uchun maxsus ishlab chiqilgan. Mustaqil ma'lumotlar martida ma'lumotlar to'g'ridan-to'g'ri manbalardan to'planishi mumkin. Data Warehouse umumiy bosqichlari Ilgari tashkilotlar ma'lumotlar omboridan nisbatan oddiy foydalanishni boshladilar. Biroq, vaqt o'tishi bilan ma'lumotlar omboridan yanada murakkab foydalanish boshlandi. Quyida ma'lumotlar omboridan (DWH) foydalanishning umumiy bosqichlari keltirilgan: Oflayn operatsion ma'lumotlar bazasi: Ushbu bosqichda ma'lumotlar faqat operatsion tizimdan boshqa serverga ko'chiriladi. Shu tarzda, ko'chirilgan ma'lumotlarni yuklash, qayta ishlash va hisobot berish operatsion tizim ishiga ta'sir qilmaydi. Oflayn Data Warehouse: Ma'lumotlar omboridagi ma'lumotlar Operatsion ma'lumotlar bazasidan muntazam ravishda yangilanadi. Datawarehouse-dagi ma'lumotlar xaritada tuzilgan va Datawarehouse maqsadlariga muvofiq ravishda o'zgartirilgan. Haqiqiy vaqtda Data Warehouse: Ushbu bosqichda ma'lumotlar bazalari operatsion ma'lumotlar bazasida har qanday operatsiya sodir bo'lganda yangilanadi. Masalan, aviakompaniya yoki temir yo'llarni bron qilish tizimi. Integratsiyalashgan Data Warehouse: Ushbu bosqichda operatsion tizim operatsiyani amalga oshirganda ma'lumotlar omborlari doimiy ravishda yangilanadi. So'ngra ma'lumotlar ombori operatsion tizimga o'tkaziladigan operatsiyalarni ishlab chiqaradi. Data Warehouse tarkibiy qismlari Data Warehouse ning to'rtta tarkibiy qismi: Yuk menejeri: Yuk menejeri oldingi komponent deb ham ataladi. U ma'lumotlarni qazib olish va omborga yuklash bilan bog'liq barcha operatsiyalarni bajaradi. Ushbu operatsiyalarga ma'lumotlar omboriga kirish uchun ma'lumotlarni tayyorlash uchun transformatsiyalar kiradi. Warehouse menejeri: ombor menejeri ombordagi ma'lumotlarni boshqarish bilan bog'liq operatsiyalarni bajaradi. U izchillikni ta'minlash, indekslar va ko'rinishlarni yaratish, denormalizatsiya va agregatsiyalarni yaratish, manba ma'lumotlarini o'zgartirish va birlashtirish, arxivlash va pishirish ma'lumotlarini tahlil qilish kabi operatsiyalarni bajaradi. So'rovlar menejeri: So'rovlar menejeri backend komponenti sifatida ham tanilgan. U foydalanuvchi so'rovlarini boshqarish bilan bog'liq barcha operatsion operatsiyalarni bajaradi. Ushbu ma'lumotlar ombori tarkibiy qismlarining operatsiyalari so'rovlarni bajarilishini rejalashtirish uchun tegishli jadvallarga to'g'ridan-to'g'ri so'rovlardir.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati S.I. Raxmonqulova «IBM PC shaxsiy kompyutеrlarida ishlash». T.: NMK «Sharq-instar» 1996
Ливингестон Б. “Eшё о Секретах WINDOWS» 1995 Axmеdov, N. Toyloqov . «Informatika». T. «O`zbеkiston». 2000y.
Sattarov, B. Kurbonboеv «Informatika va hisoblash tеxnikasi asoslari». T.: «O`qituvchi» 1996
Asadulina R. Kuvasoy «Informatika». 2000 y.
Polvonov F.Farg`ona. «Informatika». 2002 y Holmatov T. «Informatika» Toshkеnt. 2000 y
