Mavzu; Maʼlumotlar bazasidan "soʻrovlarni optimallashtirish va qayta ishlash"

Ma’lumotlar bazasining asosiy atamalari

• Ma’lumotlar bazasining asosiy atamalari
• SQL – strukturialashtirilgan so'rovlar tili. Ushbu til yordamida biz ma'lumotlar bazalari bilan turli xil harakatlarni amalga oshiramiz.
• Ma'lumotlar – strukturialashtirilgan ma'lumot.
• Ma'lumotlar bazasi - bu predmet sohasi tomonidan aniqlangan ma'lumotlar to'plamidir. Oddiy qilib aytganda: jadvallar to'plami
• Jadval (mohiyat) - bu ma'lumotlarni relyatsion ma'lumotlar bazasida saqlanish usuli (ma'lumotlar bazasidagi minimal o'lchov birligi). Jadval oddiygina ma'lumotlar bazasidagi munosabatlar deb ataladi.
• MBBT – ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi: ma'lumotlar bazalari bilan har xil amallarni bajarishga imkon beruvchi dastur.
• Biznes qoidalari - ma'lumotlar bazasini loyihalashda ko'rib chiqiladigan rasmiy qoidalar. Boshqacha qilib aytganda: bu biz ma'lumotlar bazasi yordamida tavsiflashimiz va avtomatlashtirishimiz kerak bo'lgan jarayon yoki jarayonlar to'plami.
• Predmet soha – bu ma'lumotlar bazasini yaratishda tasvirlangan yoki avtomatlashtirilgan real hayotning bir qismidir. Masalan: ombor, do'kon, kutubxona, yoqilg'i quyish shoxobchasi.
• Mijoz - ma'lumotlar bazasiga kiradigan shaxs yoki dastur.
• Kalitlar yoki kalit atributi - ma'lumotlar bazasida mohiyat/ob'ekt/jadvalni noyob ravishda aniqlaydigan atribut (ustunni misol qilsada bo’ladi) yoki atributlar to'plami.
• Birlamchi (asosiy) kalit - ob'ektni identifikatsiyalash uchun ishlatiladigan kalit.
• Alternativ kalit (muqobil kalit) - bu ba'zi bir sabablarga ko'ra asosiy kalit sifatida ishlatilmaydigan kalit.

Kompozit kalit - bu bir nechta atributlardan foydalanadigan kalit.

• Kompozit kalit - bu bir nechta atributlardan foydalanadigan kalit.
• Surroqat kalit - qiymati MB ma'lumotlar bazasi tomonidan generatsiya qilingan kalit tushuniladi.
• Normal forma - bu ma'lumotlarning relyatsion modelidagi munosabatlar xususiyati bo’lib, uni ortiqcha nuqtai nazaridan tavsiflaydi, potentsial ravishda tanlashning mantiqiy noto'g'ri natijalariga yoki ma'lumotlarning o'zgarishiga olib keladi. Normal forma - bu munosabatlar qondirishi kerak bo'lgan talablar to'plami. Sodda qilib aytganda: Normal forma bu ma'lumotlar bazasining holati. Tabiatda modda to'rt holatda bo'lishi mumkin: suyuq, qattiq, gazsimon va plazma shaklida. Relyatsion ma'lumotlar bazalari to'qqizta holatda bo'lishi mumkin.
• Munosabatlar - bu ma'lumotlarning relyatsion modelining asosiy tushunchasi. Shu sababli model relyatsion deb nomlanadi. Taxminan aytganda, munosabatlar- bu jadvaldir.
• Normallashtirish - ma'lumotlar bazasi munosabatlarini normal shaklga o'tkazish jarayoni. Normallashtirish ma'lumotlar bazasi tuzilishida mantiqiy ortiqchalikni minimal ta'minlaydigan shaklga keltirish uchun mo'ljallangan va ma'lumotlar bazasining ishlashini kamaytirish yoki yoki jismoniy hajmini oshirish uchun mo'ljallanmagan.
• Denormalizatsiya - bu normalizatsiya jarayoniniga teskari jarayon. Bu ko'pincha ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni o'qish jarayonini tezlashtirish uchun ishlatiladi.