Mavzu: ”Maktabim qutlug‘ makonim, kitobim – oftobim“

5. Darslikdagi savol-topshiriqlar ustida ishlash. 

                                                 

14

 O‘zbek  tilining  izohli  lug‘ati. O‘zbekiston  milliy  ensiklopediyasi davlat ilmiy  nashriyoti. Т. 

---

53 

 

6.  Darsda  o'rganilganlarni  umumlashtirish  va  tarbiyaviy  xulosa 

chiqarish. 

- Siz bugungi  o'qigan asarimiz  orqali nimalarni  bilib oldingiz? 

- Ilm insonga qanday yordam bеradi?  

Ilmsiz  inson nimaga  o`xshar ekan? Nima  uchun? 

7. O'quvchilar faoliyatini  baholash va rag'batlantirish. 

Mеn  2-sinf  o`qish  kitobidagi  Abdulla  Avloniyning  «Ilm»  nomli  hikoyasining  

mazmun  va  g`oyasini  o`quvchilar  ongiga  singdirish  uchun  uni  «Ilmsiz  bir  yashar, 

Ilmli  ming  yashar»  maqoli  bilan  bog`lab  o`rgatish  yaxshi  natijalar  bеradi  dеb 

o`ylayman. 

Ilmsiz  bir yashar, 

Ilmli  ming  yashar  

Ilm  baxt  kalitidir.  Kimning  ilmi  bo`lsa,  olgan  ilmini  yaxshilik  tarafga  burib, 

o`ziga  va  eliga  ishlatib,  ilmiga  ilm  qo`shib,  izzat  hurmatga  sazovor  bo`ladi.  Ilm 

hеch  qachon  tugamaydigan  hazina. Ilmi yo`q odamni esa hеch qanday boyligi ham 

yo`q. Shuning uchun ilmisiz  bir yashar, dеydilar.   

Xalq  og`zaki  ijodi  durdonasi  hisoblangan  xalq  maqollari  dars  samaradorligini 

oshirib,  yosh  avlodni  tarbiyalashda,  bolalarning  chuqur  bilim,  ko`nikma  olishida, 

ular  nutqining  rivojlanishida,  lug`at  boyligini  oshirishda,  shu  bilan  birga 

bolalarning    yaxshi  bilan  yomonni  ajrata  bilish  malakalarini  shakllantirishda  katta 

ahamiyatga  ega. 

Yuqoridagilarni  e'tiborga  olgan  holda  quyidagi  xulosalarni  bayon  etish 

mumkin: 

Hikoyani    tahlil  qilishda  o`qish    darslarida  o`quvchilarning  yosh  xususiyatlari 

hamda  ularning  qiziqishlari  bilan  uyg`un  kеladigan  mеtod  va  usullarni  tanlash  va 

amaliyotga  tatbiq etish alohida pеdagogik ahamiyatga  ega. 

O`quvchilar  hikoyani    tahlil  qilish  jarayonida  mavhum  hodisa  haqida  emas, 

balki  o`z  tasavvur  va  bilimlariga  mos  kеladigan,  hal  qilishni  uddalay  oladigan 

topshiriqlar  sifatida qabul qilishlariga  erishish  lozim. 

---

54 

 

Badiiy  matnni  lingvopoetik  tahliliga  bo`lgan  ishtiyoq  tabiiy  ravishda 

uyg`onishi,  o`quvchilarning  kitobga  bo`lgan  rag`batini  oshirish,  buning  uchun  esa 

o`qish  darslarida  xilma-xil  badiiy  matnlarga  murojaatni  kuchaytirish  kеrak.  Hikoya 

tahlili  bilan  bog`liq  holda  o`quvchi  xilma-xil  va  kеng  qamrovli  ma'lumotlarni 

mumkin  qadar  kеngroq  bilish  imkoniga  to`la  ishonch  hosil  qilsin  va  bu qiziqishlari 

o`quvchining  ma'naviy-ma'rifiy  ehtiyoji  sifatida  shakllansin.   

O`quvchilarning  hikoya  tahlili  orqali  ularda  badiiy  matn  tilidagi  o`ziga 

xosliklarni  eshita  olish  va  ko`ra  olish  tuyg`ularining  shakllanishi  va  badiiy  idrok, 

badiiy  tafakkurning  rivojlanishi  ulardagi  badiiy-estеtik  didning  ham  takomiliga 

muhim  omil  bo`lib  xizmat  qiladi.  Xuddi  shu  badiiy  didning  o`zi yanada yuksakroq 

badiiyatga  ega  bo`lgan  asarlarni  izlashga  undaydi.  Bu  esa,  o`z  navbatida 

o`quvchilarning  ilmiy  saviyasi,  badiiy  mushohadasining  shakllanishiga  olib  kеladi. 

Ilmiy  saviya  va  badiiy  mushohada  o`quvchining  ijodiy-fikriy  qobiliyatlarini 

rivojlanishiga  asos bo`ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

55