Mavzu: maktabgacha yoshdagi bolalarni jismoniy

---

Alijonova Dilobarxon 

---

Mavzu: 
MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI JISMONIY 
RIVOJLANTIRISH -MONITORINGINI OLIB BORISH. 
REJA: 
1.
Mudira, katta tarbiyachi, musiqa rahbari ishining ma
zmuni. 
2.
Oilada bolalar jismoniy tarbiyasi. 

---

Maktabgacha tarbiya muassasalarida bolalarning jismon
iy tarbiyasi barcha xodimlar jamoasi tomonidan amalga 
oshiriladi. Barcha xodimlar, mudiradan tortib, to texnik x
odimgacha hammasi har bir bolaning hayotini muhofaza 
qilish va sog’lig’ini mustahkamlash hamda jismoniy tarbi
yaning boshqa vazifalarini hal qilishga da’vat etilgandir. 
Mudira jismoniy tarbiyaga doir barcha ishlarni tashkil etis
h uchun javobgardir. U umumiy ish reja tuzadi, zarur sha
rt-sharoitlarni ta’minlaydi, jismoniy tarbiya vazifalarini hal 
qilishda bolalar bog’chasi xodimlarining faoliyati ustidan 
rahbarlik va nazorat ornatadi. 
Umumiy ish rejasi barcha jamoa ishtirokida tuziladi. «Jis
moniy tarbiya» bolimida kirib kelayotgan yilning asosiy v
azifalari qayd qilinadi, otkazilishi lozim bolgan tadbirlar k
orsatiladi, ularni otkazish uchun zarur bolgan tayyorgarli
k nazarda tutiladi. Masalan, bolalarni konkida uchish, ba
sketbol, tennis, kurash tushishga orgatish kabi vazifalar 
qoyiladi. Shunga muvofiq: konki, kerakli kiyimlarni olish, 
tarbiyachilar (adabiyotlarni orgatish, orgatish metodikasi

---

ni ishlab chiqish) ni, bolalar (ularda zarur jismoniy sifatlar 
va boshqalarni rivojlantirish) ni, ota-onalar bilan ishlash (
oyoq kiyimi, kostyumlar, jihozlar) ni tayyorlash belgilab ol
inadi. 
Mudira rejada tarbiyachilar, musiqa rahbarining malakal
arini oshirish: jismoniy tarbiyaga doir konkret masalalarni 
organish va uni pedagogik kengashlarda mhokama qilis
h; togarak va seminarlarda, metod birlashmalarida ishtir
ok etish; ochiq mashg’ulotlar otkazish; bolalar bog’chasi 
ish tajribasini umumlashtirish, pedagogik oqishlarga ma’r
uza va nutqlar tayyorlash kozda tutilmog’i muhimdir. 
Rejada bolalar poliklinikasining davolash jismoniy tarbiy
a kabinetlari bilan aloqalar aks ettiriladi. 
Rejada ota-onalar bilan olib boriladigan ishlarni yozish v
a bu aloqalarning shakllari sanab otilishi lozim. Shuningd
ek jismoniy tarbiyani ommalashtirish maqsadida otkazila
digan tadbirlar, jismoniy tarbiya bayramlarini otkazish bel
gilanadi. Rejada tadbirlar uchun ma’sul shaxslar va ularn

---

i otkazish muddatlari korsatiladi. Umumiy reja pedagogik 
kengashda muhokama qilinadi va tasdiqlanadi. 
Mudira jismoniy tarbiya zali, maydonchalar, guruh xonal
ari va maydonchalarni jihozlashni ta’minlashga majburdir
: jismoniy tarbiya jihozlari, atributlar, oyinchoqlar olishi; b
ino va maydonchalarda sanitariya-gigiyena holatiga rioy
a qilinishini kuzatish; metodika kabineti uchun adabiyot v
a materiallarni tanlash haqida g’amxorlik qilishi lozim. 
Mudira jismoniy tarbiya mashg’ulotlari, ertalabki gimnasti
ka, sayrlarni harakatli oyinlarni otkazilishini kuzatadi va t
ahlil qiladi. Tarbiyachilarga kerakli maslahatlarni beradi. 
Pedagogik jamoaning malakasini oshirish uchun mudira 
ochiq mashg’ulotlar konsultatsiyalar tashkil etadi. Ilg’or is
h tajribasini umumlashtirishga yordam beradi. 

---

Mudira yosh mutaxassislarga alohida e’tibor berishi; kun 
sayin mahoratni egallab borishlariga, har bir ish kuniga p
uxta tayyorlanishlariga, usul va metodlardan samarali fo
ydalanish yollarini korsatadi. Jismoniy mashqlar va bosh
qa tadbirlarni otkazishga ota-onalarni faol jalb qila bilishl
ariga yordam berib boradi. 
Jismoniy tarbiya boyicha nazariy va amaliy jihatdan tegis
hli darajada tayyorgarlik bolalar bog’chasi xodimlariga oz 

---

vazifalarini yanada malakali bajarish va bolalar uchun na
muna bolishlarida yordam beradi. 
Katta tarbiyachi yirik (8-12 guruhli) bolalar bog’chalarida 
bolalarning jismoniy tarbiyasi boyicha tarbiyachilarning is
higa bevosita metodik rahbarlikni katta tarbiyachilar ama
lga oshiradi. Tarbiyachilarni malakasini oshirish va ularni
ng ishini nazorat qilishda korsatib otilgan tadbirlardan ta
shqari, u metodika kabinetini zarur adabiyot va hujjatlar; 
yosh guruhlari boyicha jismoniy mashqlarni taqsimlash j
advallari; yillik reja-grafiklar, haftalik rejalar, turli yosh gur
uhlari bolalari uchun jismoniy tarbiya boyicha ishning rga
nadi, rejalashtirish va hisobga olishga doir hujjatlarni tahl
il qiladi, shuningdek jismoniy tarbiya mashg’ulotlarida, er
talabki gimnastika foydalaniladigan ish shakllarini kuzati
b boradi. Kuzatish jarayonida u tarbiyachilarning tushunti
rishlari, koish uchun yolkalar va boshqalarni tayyorlashg
a da’vat etilgandir. Tarbiyachi ota-onalar uchun suhbatla
r, maslahatlar, majlislar, ochiq kunlar, mashg’ulotlar tash
kil etadi va otkazadi, bog’chada ularning navbatchiligini 
uyushtiradi. Jismoniy tarbiyani tog’ri tashkil etishda ota-o

---

nalarga korsatmali agitatsiya va yordam berish maqsadi
da tarbiyachi korgazma-burchaklar, stendlar, oz guruhi b
olalarining jismoniy rivojlanishi va jismoniy tayyorgarligi 
ma’lumotlari yozilgan kochma burchaklar, shirmalar tayy
orlaydi. 
Bolalarga namuna bolish va jismoniy mashqlarni tog’ri k
orsatish maqsadida tarbiyachi ozining jismoniy tayyorgar
lik darajasini muntazam ravishda umumiy va mustaqil jis
moniy tarbiya guruhlarida, sport seksiyalarida oshira bori
shi, musobaqa va boshqalarda ishtirok etishi lozim. 

---

Enaga jismoniy tarbiya vazifalarini amalga oshirishda tar
biyachiga yordam beradi. U guruh xonasi, jismoniy tarbiy
a zalining ozodaligi va havosining tozalanib turishiga qar
ab turadi. Kichik yoshdagi bolalarga jismoniy tarbiya ma
shg’ulotlari, sayr oldidan kiyinishda yordam beradi. Bund
an tashqari, u ovqatlanish, uxlashni tashkil etishda qatna
shadi, shuningdek bolalarda shaxsiy va ijtimoiy gigiyena 
malakalarini mustahkamlashga komaklashadi, jismoniy t
arbiya inventarlari (topni yuvish va boshqalar...) ni toza t
utishda ishtirok etadi. 
Musiqa rahbari – u tarbiyachi bilan hamkorlikda ishlaydi. 
Ular jismoniy va musiqa tarbiyasining rejalarini kelishib o
ladilar, ertalabki gimnastika majmuasini, jismoniy mashql
ar bilan otkaziladigan bosh vaqt va bayramlarning mazm
unini, otkazish metodikasini muhokama qilib oladilar. Mu
siqa rahbari ertalabki gimnastika, jismoniy tarbiya mashg
’ulotlarida kuy jorligini amalga oshiradi, tarbiyachiga hara
katli oyinlar otkazish uchun kuylar, qoshiqlar tanlashga o
id maslahat beradi. 

---

Musiqa rahbaridan bolalarning jismoniy tarbiyaga tegishl
i nazariy va amaliy tayyorgarlikka ega bolish, shuningde
k, zarur jismoniy tayyorgarlik darajasi bolishi ham talab e
tiladi. Metodist – katta tarbiyachi, metodik ishlarga rahba
rlik qiladi.