Mavzu: Lizing – Temir yo’l transportida investitsion loyihalarni moliyalash manbai sifatida

Bevosita lizing - bu ikki tomonlama operatsiya bo’lib, bunda uskunani
ishlab chiqaruvchi lizing ob’ektini mustaqil ravishda lizing shartlari asosida
ijaraga beradi. Bu lizing turiga binoan, bir shaxs ayni vaqtda ikki sub’ekt ham
uskunani etkazib beruvchi, ham lizing beruvchi vazifasini bajaradi.
Qaytariladigan lizing - bunda lizing beruvchi kompaniya boshqa bir
tashkilotdan (lizing oluvchidan) mulkni sotib olib, uni qaytadan shu
tashkilotning o’ziga (lizing oluvchiga) lizing shartnomasi asosida ijaraga beradi.
Bunday lizing muomalasi davrida lizing ob’ekti o’z joyini o’zgartirmaydi.
Aloxida lizing - bunda lizing tomonidan ob’ekt qiymatining faqat ma’lum bir
qismigina moliyalanadi. Ta’kidlab o’tish joizki, qiymat loyixalarni amalga
tadbiq etishda ko’p tomonlama moliyalash bilan bog’liq bo’lgan lizing
operatsiyasining murakkab turi - alohida lizingdan foydalangan maqsadga
muvofiqdir. Lizingning bu turiga binoan lizing beruvchi shaxs lizing shartlari
asosida lizing oluvchi sub’ekt uchun sotib olayotgan uskuna umumiy
qiymatining faqat ma’lum bir qisminigina o’z mablag’lari, qolgan qismini esa
bir yoki bir necha kreditordan olgan qarz mablag’lari hisobiga xarid qiladi.
Rivojlangan mamlakatlarda amalga oshirilayotgan barcha lizing
operatsiyalarining 85 foizi aynan mana shu lizing turiga to’g’ri kelmoqda.
Revolverli lizing - bu lizing turiga binoan lizing oluvchi texnologiya
bo’yicha lizing shartlari asosida ijaraga olayotgan uskunani ketma-ket
almashtirilishi taqazo etiladi. Bunda lizing oluvchi shaxs shartnomaga muvofiq
muayyan davr o’tishi bilan ijaraga olingan mulkni bohasiga almashtirishga xaqli
hisoblanadi.²⁵