Mavzu: Lizing – Temir yo’l transportida investitsion loyihalarni moliyalash manbai sifatida

Moliyaviy lizing - o’z mohiyatiga ko’ra lizing ob’ektning barcha qiymatini
to’lashni taqazo etadi. Bunda lizing asosida egalik qilish hamda foydalanish
maqsadida ijaraga berilayotgan mulkning muddati amortizatsiya muddatiga
yaqinlashadi. Lizing shartnomasi amal qilayotgan muddat mobaynida lizing
beruvchi tashkilot lizing to’lovlari vositasida mulkning barcha qiymatini o’ziga
qaytaribgina qolmay, balki bundan foyda ham oladi. Bunda lizing ob’ektiga
xizmat ko’rsatish hamda uni sug’urtalash bilan bog’liq barcha majburiyatlar
lizing oluvchi zimmasiga yuklatiladi. Shartnomaning amal qilish muddati
tugashi bilan ijaraga oluvchi ijaraga olingan ob’ektni ijaraga beruvchiga qaytarib
berishi, ushbu uskunalarni ijaraga olish haqida yangi shartnoma tuzishi, lizing
ob’ektini qoldiq bahosi bo’yicha sotib olishi mumkin.
Operativ lizing - lizingning bu turi uskunani (mulkiy xuquqlar)
amortizatsiya davridan kam muddatga berilishi bilan farqlanadi va lizing
to’lovlari lizing beruvchining barcha xarajatlari o’rnini to’la qoplamaydi. Shu
munosabat bilan lizing beruvchi o’z sarf xarajatlarini va ko’zlangan foydani
olish uchun bu mulkni lizing shartlari asosida bir necha marotaba ijaraga
berishga majbur bo’ladi. Lizing ob’ektiga extiyoj bo’lmagan holda lizing
mulkini qaytadan lizingga berish xavfi ortadi. Shuning uchun operativ lizing
stavkasi moliyaviy lizing stavkasiga nisbatan ancha yuqori buladi.
Shartnomaning amal kilish muddati tugagach shartnoma ob’ekti egasiga
qaytarilishi yoki yangidan ijaraga berilishi mumkin.