MUSTAQIL ISH
NORMURODOVA ZEBUNISO
Mavzu:Linux operatsion tizimi
REJA:
1. Linux operatsion tizimini yaratilish tarixi
2. Linux operatsion tizimi imkoniyatlari
3. Linux operatsion tizimini o’rnatish
Linux operastion tizimi haqida gapirilganda uni Nan Linux, ba'zida GNU/Linux deb nomlashadi. Aslini olganda Linux bu operatsion tizimning yadrosidir. Ushbu operatsion tizimni ishlashini ta'minlovchi ko'pgina dasturlar GNU dasturiy ta'minoti hisoblanadi. GNU bu Unix emas degan ma'noni beradi va u Linux uchun foydalanish mumkin bo'lgan barcha dasturiy ta'minot, tahrirlovchi dasturlar, kompilyatorlar, ishlab chiqarish vositalari, utilitlar, paketlar va boshqa barcha yangiliklar mutlaqo bepul bo'lishi kerak deganidir.
Linux operastion tizimi boshqa operatsion tizimlar kabi uzoq o'tmishga ega bo'lmasada, ochiq tizimli operatsion tizimlar ichida eng ommabopi hisoblanadi. EHM ning birinchi davrida operatsion tizim hali ishlab chiqilmagan davrda katta va qimmat hisoblash mashinalarini faqatgina bitta odam(foydalanuvchi) foydalana olgan.
1960 yilda Massachusets texnologiya universitetida GE-645 mashinasi uchun eksperemental operatsion tizim — Multics (Multiplexed Information and Computing Service) yaratildi. Ushbu operatsion tizimni yaratuvchilaridan biri AT&T kompaniyasi loyihadan ajralib chiqib, 1970 yilda o'zining shaxsiy Unix operatsion tizimini yaratdi va uni ishlashi uchun C dasturlash tilidan foydalanadi.
Yigirma yildan so'ng Endru Tannenbaum shaxsiy kompyuterlarda ishlovchi Unix ning MINIX (minimal Unix) deb nomlanuvchi mikroyadroli versiyasini ishlab chiqadi.
Ochiq kodli MINIX operatsion tizimi Xelsinki universiteti talabasi Linus Torvalds ni ilxomlantirib yubordi va 1990 yillar boshida Linux yadrosini yaratishga olib keldi.
1991 yil 25 avgusta USENET nomli konferenstiyada Linus Torvalds o'zining Linux nomli operatsion tizimini e'lon qilib, bu unchalik katta loyiha emasligini ta'kidlab o'tdi.
Bir necha oylardan so'ng Tarvalds barchani bu loyiha ustida ishlashga taklif etdi.
C dasturlash tilidan xabardor juda ko'p foydalanuvchilar o'z kodlarini jo'natib, operatsion tizimni mukammal ko'rinishga olib kelishga xarakat qilishdi.
Operatsion tizimning ishlovchi yaxshi varianti 1995 yilda shakllandi.
1997 yilga borib 6 millinga yaqin shaxsiy kompyuter va serverlarga GNU/Linux operatsion tizimi o'rnatildi.
"Ubuntu 11.10"ni o'rnatishga qaror qilgan bo'lsangiz, quyida ko'rsatilgan bosqichlarni bosib o'tishga to'g'ri keladi. Shunday qilib o'rnatish jarayoniga o'tamiz:
Eng birinchi oldimizda turgan muammolardan biri qattiq disk (vinchester)da bo'sh joy hosil qilish kerak.
Agar Ubuntu linuxni hech qanday tizim o'rnatilmagan toza diskka o'rnatmoqchi bo'lsangiz bu jarayonni bosib o'tishning ahamiyati yo'q.
"Ubuntu"da "gparted" dasturi orqali disk qismlariga ajratish mumkin, lekin kompyuteringizda "Windows" operatsion tizimi o'rnatilgan bo'lsa,unda "Windows"da ishlaydigan dasturlardan foydalangan ma'qul. Bo'sh joy hosil qilganingizdan so'ng, ushbu manzildan "Ubuntu obraz"laridan keraklisini tanlab, kompyuteringizga yuklab olasiz. Yozib olish jarayoni tugagandan so'ng, o'sha obrazni diskka yozishingiz yoki usb fleshga yuklanuvchi sifatida o'rnatishingiz kerak bo'ladi.
Linux operatsion tizimi
Operatsion tizimning eng muhim qismi yadrodir (Linux deb ataladi).
Hozirgi vaqtda mashhur vaqtinchalik namunalar operatsion tizimning boshqa qismi sifatida ushbu loyiha uchun yozilgan turli xil dasturlardan foydalanadi.
Ushbu operatsion tizimning to'liq nomi GNU / Linux.
GNU / Linux Unix OS dan keyin modellashtirilgan.
Bu operatsion tizim boshidanoq ko'p foydalanuvchili va ko'p vazifali bo'lishi uchun yaratilgan.
Eng muhimi, bu bepul (rivojlanishning muhim qismi ko'ngillilar tomonidan bepul yaratilgan) va egasining yo'qligi.
Linux operatsion tizimining bir nechta dasturlarni bajarish uchun moslashuvi tufayli u turli xil nosozliklarga kamroq ta'sir qiladi va yaxshi himoyalangan. Yaratilganidan beri Linux OS asta-sekin, lekin ishonchli tarzda o'z auditoriyasini zabt etdi. Shunday qilib, serverlarning aksariyati allaqachon u bilan ishlamoqda. U endigina korporativ segmentda va uyda o'z sayohatini boshlamoqda. Har bir tarqatish o'zining funksionalligi, tashqi ko'rinishi va hajmi bilan farq qiladi.
Bu yerda operatsion tizimning ishlash xususiyatlarini tezda tushunishga yordam beradigan nuance mavjud. Shunday qilib, ish har doim joriy katalogda amalga oshiriladi. Boshqa joyda biror narsa qilish uchun birinchi navbatda u belgilanishi kerak. Bunday buyruq bor - nano.
Agar siz nano "hujjat nomi" ni kiritsangiz, joriy katalogda ko'rsatilgan nomga ega fayl yaratiladi. Lekin uni boshqa papkada qilish kerak bo'lganda nima qilish kerak? Biz buyruqni quyidagicha ro'yxatdan o'tkazamiz: nano / home / rabota / hujjatlar / "Hujjat nomi". Agar ko'rsatilgan direktivada kerakli nom va kengaytmali fayl bo'lmasa, yangisi yaratiladi va ochiladi. Va agar siz bir papkadan boshqasiga o'tishingiz kerak bo'lsa? Buning uchun cd buyrug'idan foydalaning.
Fayllarni nusxalash uchun cp "Hujjat nomi" - "Yo'l" buyrug'ini ishlatishingiz kerak. Shuni yodda tutingki, siz uni portativ ob'ekt joylashgan katalogda ishlatishingiz kerak. Mv xuddi shunday ishlaydi, lekin u allaqachon faylni ko'chirmoqda. Shunday qilib, quyidagilarni ko'rsatish kerak: mv "Hujjat joylashgan katalog" - "Obyekt ko'chiriladigan yo'l". Bu tashqaridan bir oz qo'rqinchli ko'rinishi mumkin, ammo ozgina amaliyot sizni bu shunchaki o'xshashligiga ishontiradi. Endi siz o'z ehtiyojlaringizga mos ravishda Linuxni oddiy sozlashingiz mumkin.
E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAXMAT
http://fayllar.org
