Мавзу: Кушиш ва купайтириш конунлари Кадамбаева Хилола



Download 52,91 Kb.
Sana09.08.2022
Hajmi52,91 Kb.
#846739
Bog'liq
Qadamboyeva Hilola 201 Matematika


Мавзу: Кушиш ва купайтириш конунлари
Кадамбаева Хилола
БТС 201-гурух талабаси Кадамбоева Хилоланинг математика фанидан тайерлаган мустакил иши

жадвали — математиканинг асосий тушунчаси билан бошланғич синфларда ўрганиб, умримиз давомида ундан фойдаланиб келамиз. Лекин фарзандларимиз ёдлашга унчалик иштиёқманд бўлишавермайди. Шунинг учун кўпайтириш жадвалини болалар билан биргаликда қизиқарли тарзда ўрганишни осон йўллари билан таништирамиз.

  • жадвали — математиканинг асосий тушунчаси билан бошланғич синфларда ўрганиб, умримиз давомида ундан фойдаланиб келамиз. Лекин фарзандларимиз ёдлашга унчалик иштиёқманд бўлишавермайди. Шунинг учун кўпайтириш жадвалини болалар билан биргаликда қизиқарли тарзда ўрганишни осон йўллари билан таништирамиз.

Пифагор жадвали

  • Пифагор жадвали
  • Жадвални ёдлаб олишдан аввал унинг моҳиятини тушуниш керак. Бунинг учун кўпайтириш амалини қўшиш амалига алмаштириш лозим: бир хил сонлар нечига кўпайтирилаётган бўлса, шунча марта қўшиб чиқилади. Масалан, 6*8 — 8 ни 6 маротаба қўшиш дегани. 
  • Бир хил натижаларни белгилаб чиқамиз
  • Пифагор жадвали кўпайтириш амалларини бажаришда энг қулай восита ҳисобланади. Бундан ташқари айрим қонунийликни ҳам намойиш этади. Масалан, кўпайтирувчиларнинг ўрни алмашганлиги билан натижа бир хил қолаверади: 4*6 = 6*4. Бундай ўхшаш жавобларни маълум бир ранглар билан белгилаб чиқинг, белгилаш ёдда сақлаб қолишга ва адашиб кетмасликка ёрдам беради.

Пифагор жадвалини аввал осон ва тушунарли қисмларини ўрганиб чиқишдан бошлаш керак: 1,2,5 ва 10 га кўпайтириш. Сон 1га кўпайтирилса, сон ўзгаришсиз қолади, агар 2га кўпайтирилса, сон 2 баравар натижа беради. 5га кўпайтирилганда кўпайтманинг охири 0 ёки 5 билан тугайди. 10га кўпайтирилганда эса жавобида кўпайтирилган соннинг ёнида 0 билан икки хонали кўринишидаги сон ҳосил бўлади.

Пифагор жадвалини аввал осон ва тушунарли қисмларини ўрганиб чиқишдан бошлаш керак: 1,2,5 ва 10 га кўпайтириш. Сон 1га кўпайтирилса, сон ўзгаришсиз қолади, агар 2га кўпайтирилса, сон 2 баравар натижа беради. 5га кўпайтирилганда кўпайтманинг охири 0 ёки 5 билан тугайди. 10га кўпайтирилганда эса жавобида кўпайтирилган соннинг ёнида 0 билан икки хонали кўринишидаги сон ҳосил бўлади.

  • Ўрганилганларни мустаҳкамлаш учун жадвал учун фарзандингизга бўш Пифагор жадвалини чизиб, уни тўлдиришни таклиф қилинг.

+2, +3, +4 куринишдаги холлар учун хисоблаш усуллари билан танишиш. Болаларнинг хар бири устида ишлаш бир хил режа асосида олиб борилади. 1) Тайёргарлик. Бунда сонларнинг икки кушилувчидан иборат таркибининг мос холлари ва кушиш хамда айиришнинг урганилган жадвал холллари такрорланади. Масалан: +4 ни урганишдан олдин +1 , +2, +3 холлари такрорланади. 2) Мос хисоблаш усули билан таништириш (яъни сонни кисмлари буйича кушиш ва айириш усули билан). 3) Янги билимларни мустахкамлаш ва бу билимларни хар хил вазиятда куллаш. 4) Кушишнинг сонларнинг таркиби ва айиришнинг мос холларига тугри келадиган жадвал холларни онгли узлаштириш ва эслаб колишга доир ишлар.

  • +2, +3, +4 куринишдаги холлар учун хисоблаш усуллари билан танишиш. Болаларнинг хар бири устида ишлаш бир хил режа асосида олиб борилади. 1) Тайёргарлик. Бунда сонларнинг икки кушилувчидан иборат таркибининг мос холлари ва кушиш хамда айиришнинг урганилган жадвал холллари такрорланади. Масалан: +4 ни урганишдан олдин +1 , +2, +3 холлари такрорланади. 2) Мос хисоблаш усули билан таништириш (яъни сонни кисмлари буйича кушиш ва айириш усули билан). 3) Янги билимларни мустахкамлаш ва бу билимларни хар хил вазиятда куллаш. 4) Кушишнинг сонларнинг таркиби ва айиришнинг мос холларига тугри келадиган жадвал холларни онгли узлаштириш ва эслаб колишга доир ишлар.

Шулардан +2 ва -2ни куриб чикайлик. Бу холни урганишга тайргарлик сифатида укувчиларни кушиш ва айиришга оид шундай мисоллар билан танишиш керакки улардан 1ни 2 марта кушиш талаб килинсин. Масалан: 4 та кизил доирачага олдин битта кук доирача сунгра яна битта сарик доирача якинлаштирилади. Бу доирачаларни хисоблаш учун 4 га олдинг 1, сунгра иккинчи 1ни кушилади, бунда улар оралик натижаларини хам айтишади. Бешга бирни кушсак 6 хосил булади. 6 га 1ни кушсак 7 чикади, ё кискача 5 плюс 6, 6 плюс 1 тенг 7. айириш хам шундай ургатилади: 4 – 1=3; 3 – 1=2.

  • Шулардан +2 ва -2ни куриб чикайлик. Бу холни урганишга тайргарлик сифатида укувчиларни кушиш ва айиришга оид шундай мисоллар билан танишиш керакки улардан 1ни 2 марта кушиш талаб килинсин. Масалан: 4 та кизил доирачага олдин битта кук доирача сунгра яна битта сарик доирача якинлаштирилади. Бу доирачаларни хисоблаш учун 4 га олдинг 1, сунгра иккинчи 1ни кушилади, бунда улар оралик натижаларини хам айтишади. Бешга бирни кушсак 6 хосил булади. 6 га 1ни кушсак 7 чикади, ё кискача 5 плюс 6, 6 плюс 1 тенг 7. айириш хам шундай ургатилади: 4 – 1=3; 3 – 1=2.

Бу ерда укучиларни сонларнинг мос таркибини узлаштириш учун эгаллаб олган билимларидан фойдаланишга ургатиш керак.

  • Бу ерда укучиларни сонларнинг мос таркибини узлаштириш учун эгаллаб олган билимларидан фойдаланишга ургатиш керак.

4+2=6

6 бу 4 ва яна 2

5+2=7

7 бу 5 ва яна 2

7+2=9

9 бу 7 ва яна 2

Бу мисолни ечилишини тугрилигини текшириш учун 1) купайтмани купайтувчига буламиз; 2) топилган натижа иккинчи купайтувчи билан таккосланади. Агар бу сонлар тенг булса, унда купайтириш тугри бажарилган булади. Булишни купайтириш билан текшириш мумкин 1) булинма булувчига купайтирилади; 2) топилган натижа булувчи билан таккосланади. Агар бу сонлар тенг булса, у холда булиш тугри бажарилган булади.
Download 52,91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish