Мавзу: Кредит шакллари, турлари ва уларни келгусида ривожлантириш истиқболлари

3. Overdraft hisob raqami orqali kreditlash tartibi. 
 
Overdraft  kontokorrent  hisob  raqamining  maxsus  shakli  hisoblanadi.  Uning 
o’ziga  xos  xususiyati  shundan  iboratki,  bank  mijozning  asosiy  “talab  qilib 
olinguncha”  depozit hisob raqamida qisqa muddat mobaynida debetli (qoplanmagan) 
qoldiq bo’lishiga ruxsat beradi.  
Overdraft  hisob  raqamidan  foydalanish  xuquqi  eng  ishonchli  mijozlargagina 
beriladi.  
Overdraft  hisob  raqamidan  kredit  berish,  kredit  oluvchining  asosiy  faoliyatiga 
taalluqli  bo’lgan  tovar  -  moddiy  boyliklarini  sotib  olish  uchun,  bajarilgan  ishlar  va 
ko’rsatilgan  xizmatlar  uchun  pul-hisob-kitob  hujjatlarini  to’lab  berish  yo’li  bilan 

---

  
                 
 
                                                                          21 
 
amalga  oshiriladi.  Overdraft  hisob  raqamidan  to’lovlarning  boshqa  (kechiktirib 
bo’lmaydigan  extiyojlar,  byudjetga  to’lovlar  va  boshqa)  turlari  overdraft  hisob 
raqamidagi kreditli (qoplangan) qoldiq doirasida amalga oshiriladi.  
Kredit  overdraft  hisob  raqamidan  berilganda,  kredit  oluvchining  shu  hisob 
raqamga  kirim  qilinadigan  barcha  summalar  kreditni  qoplashga  sarflanadi.  Shuning 
uchun  ham,  overdraft  hisob  raqamiga  mablag’larning  tushishiga  qarab,  berilgan 
kreditni  hajmi  ham  o’zgarishi  mumkin.  Kreditdan  foydalanganlik  uchun  foizlar 
kelishilgan stavkalar bo’yicha undiriladi.  
Kontokorrent  hisob  raqamdan  farqli  o’laroq,  overdraft  hisob  raqami  orqali 
kreditlash,  bank  va  mijoz  o’rtasidagi  kelishuv,  shartnoma  bilan  rasmiylashtiriladi. 
Kreditni  berish  sharti  va  uni  qaytarish  tartibi,  bankka  kredit  oluvchining  hisob 
raqamida  mavjud  bo’lgan  mablag’laridan  ortiqcha  miqdordagi  to’lovlarni  amalga 
oshirish xuquqini beradi. 
Overdraft hisob raqamidan kredit berilganida, kredit oluvchi har oyning oxirida 
bu  hisob  raqam  bo’yicha  kreditli  (qoplangan)  qoldiqni  ta’minlashi  kerak.  Agarda, 
mijoz bankda muddatli depozit hisob raqamiga ega bo’lsa, u holda unga o’z depozit 
mablag’lari  doirasida  doimiy  debetli  (qoplanmagan)  qoldiqqa  ega  bo’lish  xuquqi 
beriladi.  Kredit  oluvchining  mazkur  bankda  muddatli  depozit  hisob  raqami 
bo’lmagan va oy oxirida ham overdraft hisob raqamida debetli (qoplanmagan) qoldiq 
saqlanib  qolgan  taqdirda,  shu  mijozga  kredit  berish,  berilgan  kredit  to’liq 
qaytarilgunga qadar, to’xtatiladi.  
Kredit  oluvchi  overdraft  hisob  raqamidan  foydalanganda,  u  kreditni  qaytarish 
ta’minoti mavjudligi va qisqa muddatli kreditning belgilangan muddatiga rioya etish 
shartlariga  amal  qilgan  holda,  kreditning  bu  turini  boshqa  turiga  qaytadan 
rasmiylashtirish xuquqiga ega.  
Overdraft  hisob  raqamidan  berilgan  kredit,  kreditning  kontokorrent  turiga 
qaytada rasmiylashtirilmaydi.