Mavzu: Korrupsiyaga qarshi kurash – fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning ustuvor sharti Reja: 1

«yanada ogoh va sergak
bo‘lish, eng asosiy boyligimiz bo‘lgan va biz haqli ravishda faxrlanadigan ko‘p
millatli xalqimizning birdamligi va jipsligini ko‘z qorachig‘idek asrash hamda
yanada mustahkamlash O‘zbekistonni o‘z Vatani, deb biladigan har bir insonning
muqaddas burchidir»
CHuqur o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat
sohasidagi ustuvor yo‘nalishlar
. Ma’lumki, dunyodagi har qanday suveren
davlat jahon hamjamiyatiga o‘zining tashqi siyosiy qarashlari, umumsayyoraviy
muammolarga munosabatlari hamda azaliy munozara va muzokaralar ob’ekti
bo‘lgan urush va tinchlik masalalariga yondashuvlari bilan kirib boradi. Bu borada
O‘zbekiston o‘z mustaqilligining dastlabki kunlaridanoq aniq siyosiy pozitsiyasini
va tashqi siyosat borasidagi konsepsiyasini bayon etdi. Jumladan, 1992 yil 8
dekabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi
O‘zbekistonning tashqi siyosatini qonuniy asosda kafolatlab berdi. Uning 17-
moddasida O‘zbekiston Respublikasi xalqaro munosabatlarning to‘la huquqli
sub’ekti sifatida davlatlarning suveren tengligi, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan
tahdid qilmaslik, chegaralarning
daxlsizligi, nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish, boshqa davlatlarning ichki ishlariga
aralashmaslik qoidalariga va xalqaro huquqning umume’tirof etilgan boshqa qoida
va normalariga asoslanishi belgilab qo‘yildi. Davlatning, xalqning oliy
manfaatlarini, farovonligi va xavfsizligini ta’minlash maqsadida turli ittifoqlar
tuzishi, hamdo‘stliklarga va boshqa davlatlararo tuzilmalarga kirishi, zarur bo‘l-
ganda ulardan ajralib chiqishi mumkinligi Asosiy qonunda belgilab berildi.
284

---

Mustaqillik davrida O‘zbekiston chindan ham jahon hamjamiyatining eng
siyosiy faol, xalqaro munosabatlarda o‘zini asosli, kat’iy va o‘zgarmas
pozitsiyasiga ega bo‘lgan davlat sifatida namoyon qildi. Bu O‘zbekistonning jahon
hamjamiyatidagi siyosiy mavqei va imijini belgilab beradigan muhim omil sifatida
o‘z kuch-qudratini ko‘rsatdi.
Vaqt o‘tgan sari umumdunyoviy siyosiy jarayonlar tobora faollashmoqda,
yangidan-yangi muammolar davlatlararo, mintaqalararo va umumsayyoraviy
miqyosda butunlay yangicha yondashuvlarni, siyosiy qarashlarni taqozo etmoqda.
O‘zbekiston ana shu jarayonlarda xalqaro munosabatlar va tashqi siyosatda
o‘zining zamonaviy qarashlari va muammolari echimini topishdagi o‘ziga xos
yondashuvlari bilan o‘zining keng imkoniyatlarini namoyon etmoqda. Bu haqdagi
haqqoniy fikrlarni Prezident SHavkat Mirziyoevning O‘zbekistoi Respublikasi
Konstitutsiyasining 24 yilligi munosabati bilan o‘tkazilgan tantanali yig‘ilishdagi
ma’ruzasida yaqqol ko‘rish mumkin. Ushbu ma’ruzada Prezident O‘zbekiston
Respublikasi tashqi siyosatining hozirgi zamon talablari va zamonaviy
sivilizatsiya ehtiyojlari nuqtai nazaridan aniq belgilab berdi. SHuni alohida
ta’kidlash kerakki, O‘zbekiston davlatining ichki va tashqi siyosatida mustahkam
izchillikning mavjudligi Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov boshlab bergan
mustaqil taraqqiyot yo‘li, ichki va tashqi siyosat davom etayotgani davlatimiz
qudratining va siyosiy barqarorligining yorqin misolidir. Islom Karimov tamal
toshini ko‘ygan va jahon mexvarida butun salohiyatiYu salobati va qudratini
ko‘rsatayotgan O‘zbekiston davlatining tashqi siyosati zamonaviy talablar,
bugungi ehtiyojlar va dunyoviy qarashlarning eng ilg‘or namunalari bilan boyitib
borilmoqda. Demak, O‘zbekiston bugungi kunda o‘z Prezidenta SH.M. Mirziyoev
rahbarligida o‘tgan 25 yilda to‘plangan tarixiy tajribalarga tayangan holda, uni
yanada boyitish, takomillashtirish, rivojlantirish yo‘lidan bormoqda.
O‘zbekistonning zamonaviy tashqi siyosati faol, tashabbuskor va pragmatik
tashqi siyosiy kurs olib borishni hamda Yuzaga kelayotgan xavf- xatarlarga o‘z
vaqtada va adekvat javob choralari ko‘rib, ularni oqilona echishni talab etadigan
XXI asrning o‘ta shiddat bilan o‘zgarib borayotgan xalqaro-siyosiy voqeliklarini
inobatga olgan holda qurilmoqda.
Mamlakatimizning xalqaro munosabatlarini to‘laqonli sub’ekti sifatidagi
o‘rni va rolini yanada kuchaytirish hamda milliy va mintaqaviy xavfsizlikni
ta’minlash, Yurtimiz iqtisodiyotining barqaror va tez sur’atlar bilan o‘sishi, uning
ochiq, demokratik davlat kurish yo‘lida jadal siyosat olib borishi va rivojlangan
davlatlar safidan munosib o‘rin egallashi bugungi kunda tashqi siyosat sohasidagi
asosiy maqsaddir.
O‘zbekiston o‘z tashqi siyosatida quyidagi prinsiplarga sodiq bo‘lib
qolmoqda:
o‘zining milliy manfaatlariga asoslangan ochiq, pragmatk va puxta
o‘ylangan tashqi siyosat olib borish;
tdng huquqlilik va o‘zaro manfaatdorlik, suvdrdnitdtni, hududiy
yaxlitlikni hurmat qilish, chdgaralarniig daxlsizligi va
285

---

davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslik, munozarali masalalarni tinch
yo‘l bilan hal etish, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid kilmaslik;
tashqi siyosiy faoliyat konsdpsiyasiga muvofiq, O‘zbdkiston Rdspublikasi
davlatning, xalqning oliy manfaatlariga, uning farovonligi va xavfsizligiga, mamlakatni
moddrnizatsiya qilishning ustuvor yo‘nalishlariga, amaldagi milliy qonunchilik hamda
qabul qilingan xalqaro majburiyatlarga amal qilgan holda itfoklar tuzish,
hamdo‘stliklarga va boshqa davlatlararo tuzilmalarga kirish, shuningddk ulardan
chiqish huquqini o‘zida saqlab koladi;
O‘zbdkiston tnchliksdvar siyosat Yuritadi va harbiy-siyosiy bloklarda ishtrok
dtmaydi, har kanday davlatlararo tuzilmalar harbiy-siyosiy blokka aylangan taqdirda
ulardan chiqish huquqini o‘zida saqlab qoladi.
Aslini olganda, tarixiy tajriba shundan dalolat beradiki, davlatning siyosiy
qarashlari va jahon hamjamiyatidagi xalqaro munosabatlarda o‘zviylikning
mavjudligi uning jahon hamjamiyatidagi mavqeini belgilash bilan birga, ichki
siyosatda barqaror taraqqiyotning muhim omili bo‘lib xizmat qiladi. O‘zbekistonda
ichki va tashqi siyosatning ana shunday sog‘lom, qat’iyatli va ishonchli
rivojlanishi bevosita uning ham dunyoviy, ham ichki mavqeini belgilamoqda.
Hozirgacha mavjud siyosiy qarashlar XXI asrda inson va insoniyat taqdiri bilan
bog‘liq bo‘lgan yo‘nalishlar tizimini qamrab olmoqda. Prezident SH. Mirziyoev
bugungi kunda va olis istiqbolda O‘zbekiston tashqi siyosatining asosiy vazifalarini
aniq belgilab berdi.
Jumladan:
O‘zbdkiston Rdspublikasi qo‘shni davlatlar hududlari qurolli
mojarolar va kdskinlik o‘choqlariga aylanishining oldini olish Yuzasidan
siyosiy, iqtsodiy va boshqa chora-tadbirlarni ko‘radi, shuningddk, o‘z
hududida xorijiy davlatlarning harbiy bazalari va ob’dktlari joylashtrilishiga
yo‘l qo‘ymaydi;
siyosiy, savdo-iqtsodiy, madaniy-gumanitar, ilmiy-tdxnikaviy va
boshqa sohalarda xalqaro hamkorlikni izchillik bilan rivojlantrish;
mamlakatmizda olib borilayotgan ddmokratk islohotlarni
hamda jamiyatni, iqtsodiyotni moddrnizatsiya qilishning jadal
jarayonlarini samarali amalga oshirish uchun mumkin qadar qulay
tashqi siyosiy shart-sharoitlarni shakllantrish;
Markaziy Osiyoda tnchlik va barqarorlikni saqlash hamda
mustahkamlash mintaqani xavfsizlik va barqaror taraqqiyot zonasiga
aylantrish, Afg‘onistonda tnchlik va barqarorlikka drishishga
ko‘maklashish;
jahonning dtakchi davlatlari va xalqaro tashkilotlar bilan stratdgik
hamkorlik qilishning mutanosib, ko‘pqirrali tzimini
286

---

shakllantirish, mintaqada geosiyosiy muvozanatni saqlab turish,
O‘zbekistonning savdo, iqtisodiy, texnologik, transport va boshqa
aloqalarini keng diversifikatsiya qilish;
mavjud yoki Yuzaga kdlayotgan muammolarni o‘z vaqtda hal dtsh uchun
siyosiy diplomatk hamda xalqaro huquqiy mdxanizmlardan, jumladan, prdvdntv
diplomatya chora-tadbirlaridan foydalanish;
O‘zbdkistonning siyosiy va savdo-iqtsodiy sohadagi ishonchli, mas’uliyatli
shdrik sifatdagi xalqaro nufuzini mustahkamlash, mamlakatmizning tashqi dunyo
uchun invdsttsion, sayyohlik, madaniy-tarixiy jozibadorligini kuchaytrish;
milliy iqtsodiyotning ustuvor tarmoqlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri chdt dl
invdsttsiyalari va ilg‘or tdxnologiyalarini jalb dtsh jarayonlarini kuchaytrish uchun
ikki tomonlama va ko‘p tomonlama hamkorlik mdxanizmlaridan foydalanish va ularni
rivojlantrish;
O‘zbdkistonning dunyoning yirik bozorlariga kafolatli chiqishini ta’minlaydigan
ko‘p muqobilli transport-kommunikatsiya yo‘laklarining tzimini shakllantrish va
rivojlantrish;
xorijdagi O‘zbdkiston Rdspublikasi fuqarolari va Yuridik shaxslarining huquq va
manfaatlari har tomonlama himoya qilinishini ta’minlash.
Yuqoridagi vazifalar, aytish mumkinki, O‘zbekistonning jahon
hamjamiyatiga tobora chuqurroq kirib borishini ta’minlaydi. SHu asosda har
tomonlama o‘zaro manfaatli hamkorlik chuqurlashib boradi. Ayni paytda bu
vazifalarning samarali hal etilishi O‘zbekistonning jahon hamjamiyatidagi
mavqeini, siyosiy va iqtisodiy salohiyatini namoyon qiladi.
Prezident SH. Mirziyoevning davlatlararo va mintaqaviy masalalarni hal
qilishda yaqin qo‘shni mamlakatlar bilan hamkorlikni yanada chuqurlashtirish,
xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar bilan munosabatlarni yangi bosqichga
ko‘tarish borasidagi sa’y-harakatlari O‘zbekiston davlatining tashqi siyosatidagi
muhim tamoyil sifatida ko‘zga tashlanayotgani ayniqsa e’tiborlidir.
2017—2021 yillarda O‘zbdkiston Rdspublikasini rivojlantrishning Harakatlar stratdgiyasi, xdch shubhasiz, O‘zbdkiston 
tashqi siyosatning yangi davrini boshlab bdrdi.