Mavzu: Kompyuterning yangi asosiy va qo’shimcha qurulmalarni ulash va atrof qurulmalari Kompyuterning asosiy qurulmalari tarkibiga quyidagilar kiradi

Mavzu:Kompyuterning yangi asosiy va qo’shimcha qurulmalarni ulash va atrof qurulmalari


Kompyuterning asosiy qurulmalari tarkibiga quyidagilar kiradi: sistema bloki; monitor; qlaviatura; “Cichqoncha”. Bular ShKning standart konfigurasiyasidir.
INCLUDEPICTURE "http://vlibrary.freenet.uz/computer.jpg" \* MERGEFORMATINET
Sistema bloki - kompyuterning markaziy qismi hisoblanadi. Kompyuter - deyilganda aynan sistema bloki tushuniladi.
Sistema bloki kompyuterning ishlashini ta’minlovchi: prosessor, xotirada saqlovchi qurilma, qattiq va yumshoq disklardan iborat yig’uvchilardan tashkil topgan. Sistema blokida “yoqish/o’chirish” tugmasi joylashtirilgan. Sistema bloki odatda dESCtor (yassi) yoki town (minora) ko’rinishida ishlab chiqariladi. Kompyuterning asosiy qismlari sistema blokida joylashtiriladi.
Sistema bloki bu kompyuterning eng asosiy kismi (rasm 5.) Uning ichida:

• 
  ona platasi
  
• 
  mikroprosessor
  
• 
  k attik disk yoki vinchester
  
• 
  tezkor va kesh xotira mikrosxemalar
  
• 
  elektron sxemalar
  
• 
  kontrollerlar
  
• 
  adabterlar
  
• 
  elektr ta’minlovchi blok
  
• 
  disk yurituvchilari joylashadi.
  

Bu sistema blokiga xamma tashki kurilmalar boglanadi va u ularning ishini ta’minlaydi.

Klaviatura - kompyuterga asosiy ma’lumot kiritish vositasi hisoblanadi. Bu ishlar klaviaturaning klavshli tugmalari bosish orqali amalga oshiriladi. Klaviaturada klaavshli tugmalar soni 101/105 (hozir undan ham ko’p)ni tashkil qiladi. NoteBook (bloknot) tipidagi kompyuterlarda, klaviaturadagi tugmalar soni 83 ni tashkil qiladi.
Monitor-kompyuterdagi matn va grafik ma’lumotlarni tasvirlash qurilmasi. Monitorlarning ko’p tarqalgan ikkita turi mavjud. Bular trubkali (CRT) va suyuqlik to’ldirmali monitorlardir. Keyingi paytlarda suyuqlik to’ldirmali monitor keng tarqalmoqda. Chunki u foydalanuvchini ko’ziga kam ziyon yetkazadi va hajmi kichik bo’lganligi uchun foydalanuvchi stolida kam joy egallaydi.
Hozirgi davrda SVGA rusumli monitorlarini, bir nuqtada 16,8 mln. xil rang bera oladigan 800x600, 1024x768, 1280x1024, 1600x1200 nuqtali turlari mavjud. Monitor ekrani 9 dan 21 dyuymgacha (23-54 sm) yoki undan katta o’lchamli bo’lishi mumkin Bu monitorlardagi nuqta o’lchami 0,32 mm dan 0,21 mm gacha bo’lishi mumkin. Nuqta qancha kichik bo’lsa, tasvir shuncha sifatli bo’ladi.
INCLUDEPICTURE "http://informatika.freenet.uz/picture/image014.jpg" \* MERGEFORMATINET
kompyuterning qo’shimcha qurilmalari
Printer – ma`lumotlarni qog’ozga chiqarish qurilmasi. Printerlarning uch xili mavjud: bosma (matritsa-o’yma qolip), purkovchi, lazerli. Bosma printerda qog’ozdagi bosilayotgan satr bo’ylab harakatlanadigan maxsus qurilmaga o’rnatilgan metall ignachalar qog’oz va qurilma orasiga o’rnatilgan rangli tasmaga tegib qog’ozda iz qoldirib ma`lumotlarni hosil qiladi, shu nuqtalarning to’plami esa qog’ozga belgilar yoki shakllarni chiqarilishini ta`minlaydi. Ko’rinib turibdiki, bosma printerdan chiqarilayotgan axborotlarning rangi o’rnatilgan tasma rangiga mos bo’ladi.
Purkovchi printer- qog’ozga chiqariladigan ma`lumotlarni, maxsus idishdagi suyuqlikni juda kichik naycha teshigidan bosimli purkash yo’li bilan hosil qiladi.
Lazer printeri– ma`lumotlarni chop etishda rang solingan maxsus barabanga elektr maydonini ta`sir ettirishdan foydalanadi. Bunday printerlar tez va soz ishlaydi, qog’ozga chiqariladigan axborotli mahsulotning sifati yuqoridir. Bosma yoki purkovchi printer bir minutda bir bet ma`lumot chop etsa, lazer printerining shunday ko’rsatkichi o’n betdan ortiq. Purkovchi va lazer printerlarda ma`lumotlarni turli rangli qilib chop etish imkoniyati mavjud.

Sichqoncha» – biror sirt bo’ylab surib yurgizilganda ichida joylashgan sharcha harakatga keladi, hosil bo’lgan signallar kompyuterga uzatiladi va ekranda yurgichning mos harakatlari yuzaga keladi. «Sichqonchada» o’rnatilgan tugmalar ko’magida boshqaruvchi buyruqlarni jo’natish mumkin.
Modem – kompyuter signallarini telefon signallariga aylantiruvchi va aksincha telefon signallarini kompyuter signallariga aylantirishni ta`minlovchi maxsus qurilma. Demak, modem telefon tarmoqlari orqali kompyuterlarni o’zaro bog’lash imkoniyatini yaratib berar ekan. Modem kompyuterda o’zgarmas tok orqali hosil qilingan signallarni turli chastotali tovush signallarining kombinatsiyasiga aylantiradi va shu jarayonni teskari tartibda ham bajaradi. Bu esa yakka kompyuterdan foydalanganga qaraganda, ancha katta hajmdagi axborot bilan ishlash imkoniyatlarini ochib beradi.




Skaner yoki tasvir skaneri — tasvirlarni, bosma matnlarni, qoʻl yozma yoki obyektni optik ravishda skanerlaydigan va uni raqamli tasvirga oʻzgartiradigan qurilma. Shuningdek, hujjatni boshqa joyga koʻchiradigan mexanik skanerlar odatda katta formatli hujjatlar uchun ishlatiladi.