Mavzu: Kompleks sonlar va ular ustida amallar Reja: Kirish Asosiy qism


Misol: z=1-i kompleks sonning moduli va argumenti topilsin, uning trigonometrik shakli yozilsin. Yechish



Download 457,5 Kb.
bet6/8
Sana28.06.2022
Hajmi457,5 Kb.
#716328
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Kompleks sonlar va ular ustida amallar

Misol: z=1-i kompleks sonning moduli va argumenti topilsin, uning trigonometrik shakli yozilsin.
Yechish: Bu yerda x=1, y=-1 bo`lib, M(1; -1) nuqta to`rtinchi chorakda yotadi.
shuning uchun
z=0 sonning moduli 0 ga teng bo`lib, argumenti aniqlanmaydi.
Trigonometrik shaklda berilgan kompleks sonlarni ko`paytirish, bo`lish va darajaga oshirish quyidagi qoidalarga asosan bajariladi.



Misol:
topilsin.
Yechish:






  1. Kompleks sondan kvadrat ildiz chiqarish

Kompleks son z dan kvadrat ildiz deb, w2=z tenglikni qanoatlantiradigan har qanday kompleks songa aytiladi. Umuman z dan n-natural darajali ildiz deb, wn=z tenglamani qanoatlantiruvchi har qanday w kompleks songa aytiladi.
Agar z=0 bo`lsa, wn=0 tenglik faqat w=0 uchun bajariladi. Agar z≠0 bo`lsa, wn=z tenglama n ta har xil qiymatlarda bajariladi:
Agar z=r(cosφ+isinφ) berilgan bo`lsa wn=z tenglamaning ildizlari quyidagi formuladan topiladi:

Bu formulada k ga ketma-ket 0, 1, 2, …n-1 qiymatlarni berib wk uchun n ta har xil qiymat hosil qilamiz. k ning boshqa qiymatlarida wk qiymati oldin hosil bo`lgan qiymatlaridan birortasiga teng bo`ladi.
Misol. ning barcha wk (k=0, 1) qiymatlarini toping.
Yechish:

Algebraik ko’rinishdagi kompleks sonlar
ustida to’rt amal.
Kompleks sonlar ustidagi amallar ko’phadlar ustidagi amallarni bajarish qoidalari bo’yicha o’tkaziladi, bunda i2 har safar -1 ga almashtiriladi.
1. Qo’shish amali. α1=a1+b1i va α2=a2+b2i kompleks sonlarning yig’indisi deb haqiqiy qismi qo’shiluvchi kompleks sonlar haqiqiy qismlarining yig’indisiga, mavhum qismi ularning mavhum qismlarining yig’indisiga teng bo’lgan α kompleks songa aytiladi va u quyidagicha yoziladi:
α=( a1+ a2) + (b1+ b2)i
Misol: (5-3i) + (3+3i)=(5+3) + (3-3)i= 8
(2+5i) + (-2+5i)=(2-2) + (5+5)i= 10i
2. Ayirish amali. α1=a1+b1i kompleks sondan α2=a2+b2i kompleks sonning ayirmasi deb α1 va α2 ga qarama-qarshi bo’lgan – α2 sonlarning yig’indisidan iborat bo’lgan kompleks songa aytiladi:
α= α1 + (-α2)= ( a1 - a2) + (b1 - b2)i
Misol: (10+2i) – (3-4i)= (10-3) – (2+4)i= 7+6i
(4+5i) – (3+5i)= (4-3) – (5-5)i= 1
3. Ko’paytirish amali. α1=a1+b1i va α2=a2+b2i kompleks sonlarning ko’paytmasi deb
α= α1× α2=(a1a2 – b1b2) + (a1b2 + a2b1)i
kompleks songa aytiladi. Kompleks sonlarni ko’paytirganda i2=-1, i3=-i, i4= i2×i2=1, i5=i va hokazo, umuman k butun bo’lganda i4k=1, i4k+1=i, i4k+2=-1, i4k+3=-i ekanligini e’tiboga olish kerak.
Misol: (5+2i)(3-4i)= 23-14i
(2+i)(2-i)= 4+1=5
4. Bo’lish amali. . α1=a1+b1i kompleks sonning α2=a2+b2i kompleks songa bo’linmasi deb α1= α× α2 tenglikni qanoatlantiradigan α kompleks songa aytiladi va u quyidagi formula bilan topiladi:

Misol:
O’rin almashtirish, gruppalash qonuni kompleks sonlarda ham to’g’ri:
(a+bi) + (c+di) = (c+di) + (a+bi)
(a+bi) · (c+di) = (c+di) · (a+bi)
(a+bi) + (c+di) + (e+fi) = (a+bi) + [(c+di) + (e+fi)]

Download 457,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish