Mavzu: kompaniyaning strategiyasini tanlash va uni asoslash

3. Strategik ko’rishni shakllantirish
Kompaniya menejerlarining «tashkilot faoliyatning qanday turlari bilan shugullanmoqchi va kelajakda qanday bo’lmoqchi?» - degan masalaga qarashlari strategik ko’rish deyiladi. Strategik ko’rish - «biz kimmiz, nima qilyapmiz, nima qilmoqchimiz» degan savollarga javob beradi. Ba’zan kompaniyalar o’zining vazifasini noto’gri belgilab, uni faqat foydada ifodalaydilar. Biroq foyda kompaniya bajaradigan ishning natijasidir. Faqat foyda olishga qaratilgan kompaniyaning missiyasi korxonalarni bir biridan farqlash imkonini yo’qotadi. Vaxolanki, xar bir kompaniya o’zining qiyofasiga - imidjiga ega bo’lishi kerak.
Yaxshi o’ylab ko’rilgan strategik ko’rish va kompaniya missiyasini asoslash quyidagi 3 ta jixatdan iborat:
kompaniya biznesning qaysi sohasida ishlayotganligini tushunish;
kompaniyaning strategik ko’rishi va missiyasini aniq, lo’nda va ilxom bilan tushuntirib berish;
kompaniya strategik ko’rishi va missiyasini o’zgartirish xaqida o’z vaqtida qaror qabo’l qilish;
Faoliyat doirasini to’g’ri aniqlash uchun quyidagi omillarni xisobga olish lozim:
1.Axolining extiyoji, ya’ni nima ishlab chiqarish kerak
2.Xaridorlar guruxi, yoki tovarni kim uchun ishlab chiqaramiz
3.Texnik va funktsional ijro, ya’ni xaridorlar extiyojini qanday qondiramiz
SHunday qilib, birinchi masalani to’g’ri xal qilish uchun «nimaga bo’lgan extiyojni, qanday qilib va kimning extiyojini qondiramiz» - degan savollarga javob topish lozim.
Faoliyat doirasini belgilash 2 xil bo’ladi:
1.Umumiy
2.Detallashtirilgan
Umumiy belgilashga misol: ichimliklar, mebel, xalqaro pochta xizmati, sayoxatlar va turizm. Detallashtirilgan belgilashga misol: alkogolsiz ichimliklar, sport poyafzali, ofis uchun mebel, jo’natmalarni tunda yetkazib berish, Karib dengizida plyaj tashkil etish va xokazo.
Effektiv strategik qarashning 5 ta komponenti va 4 ta mezon
Effektiv strategik qarashlar muhim ahamiyatga ega. Garvard Business Review-da o'tkazilgan tadqiqotlarga ko'ra dunyo bo'ylab o'n minglab ishchilar, sizning tashkilotingizning qalbi va ongini kelajak haqidagi umumiy tasavvurga samarali jalb qilgan holda, rahbarlarni etakchilarni etakchilardan ajratib turadi. Muxtasar qilib aytganda, samarali strategik tasavvurga ega bo'lmagan kompaniyalar o'zlarining vazifalari, maqsadlari, strategiyalari va amalga oshirish rejalari uchun mazmunli kontekstni ta'minlash uchun kurashadilar.
Strategik ravshanlik masalalari.
Aniq strategik nuqtai nazarning etishmasligi qisqa muddatli faoliyat va uzoq muddatli tashkilot sog'lig'iga xalaqit berishi mumkin . Samarali strategiyalar kompaniya, funktsiya yoki jamoa nima uchun qilayotganini va aniq harakatlar kelajakda qanday qilib yuqori natijalarga olib kelishi kerakligini aniq asoslab beradi.
Bizning tashkiliy muvofiqlashtirish bo'yicha tadqiqotlarimiz shuni ko'rsatdiki, strategik aniqlik daromad, rentabellik, mijozlar ehtiyojini qondirish va ishchilarni jalb qilish nuqtai nazaridan yuqori va past ko'rsatkichli tashkilotlar o'rtasidagi farqning 31 foizini tashkil qiladi.
Strategik Vizyon Ta'riflangan Biz Strategik Vizyonni "Tashkilot nima bo'lishni umid qilayotgani ... siz ertaga qiladigan biznesingiz" deb ta'riflaymiz. Strategik qarashni yaratish uchun bir nechta umumiy yo'llar mavjud.
Ba'zi ijro etuvchi jamoalar qo'shinlarni katta va yaxshi kelajakka ilhomlantirish va moslashtirish uchun aniq va majburiy Strategik Vizyon bayonotidan boshlashni yaxshi ko'radilar.
Boshqa rahbarlar kompaniyani "tashkilotning ishi va asosiy maqsadi" bilan asoslash uchun Mission Bayonotidan boshlashni afzal ko'rishadi .
Strategik missiya bayonotidan boshlash jamoaga, agar Missiya to'liq bajarilgan bo'lsa, tashkilotning kelajakdagi holatini aniq ifoda etadigan Strategik Vizyon bayonotini yaratishga imkon beradi.
Qayerdan boshlashingizdan qat'i nazar, aniq tasavvur va missiya sizning korporativ qadriyatlaringiz bilan birgalikda strategik muvaffaqiyat uchun asos yaratadi. Ushbu uchta strategik haydovchisiz korxonani oldinga siljigan va farqlangan holda olib boradigan yillik strategik maqsadlar va harakatlarni ishlab chiqish qiyin.
Effektiv strategik qarashlarning beshta xususiyati yuqori o'sish ko'rsatkichlari bo'lgan kompaniyalar bilan 25 yillik strategik ravshanlikni osonlashtirishga asoslangan mukammal formulalar mavjud emasligiga qaramay , bu erda samarali strategik qarashlarning beshta asosiy tarkibiy qismlarini ko'rib chiqing.
Kelajakka yo'naltirilgan Tashkilot kelajakda qanday ko'rinishga ega bo'ladi, o'zini qanday his qiladi, o'ylaydi va aytadi? Tashkilot qayerda boshqariladi? Sizning to'liq potentsialingiz qanday ko'rinishga ega?
Rag'batlantiruvchi va qiyin siz istagan natijalar va maqsadlaringiz to'g'risida odamlarga qanday yorqin va jo'shqin obraz yaratmoqchisiz?
Sizning orzuingiz nima?
Qaysi tog 'cho'qqisiga chiqishga intilayapsiz?
Tashkilotni qaysi katalizator ushbu orzuga o'tishga undaydi?
Rag'batlantiruvchi va esda qolarli siz kelajakdagi qaysi yo'nalishni diqqatga sazovor va hissiy jihatdan bog'lab turishni istaysiz?
Maqsadga asoslangan
Siz erishmoqchi bo'lgan maqsadingizning kattaroq ma'nosi nima ? Siz sobor quryapsizmi yoki tosh qo'yayapsizmi?
Noyob, sizga sanoati ichida yoki tashqarisida boshqalar uchun strategik ko'rish bayonot o'rniga? Agar iloji bo'lsa, unga yana bir oz ish kerak.
Effektiv strategik qarashlarning to'rtta mezonlari
Asosiy manfaatdor tomonlaringiz bilan Strategik Vizyon bayonotining loyihasini tuzganingizdan so'ng, keyingi qadam bayonotning o'zini samarali ko'rish bayonotining quyidagi to'rtta mezonidan foydalanib baholashdir:
Qisqami?
Siz uzoqni ko'rishni xohlamaysiz, chunki uni hech kim chinakamiga eslamaydi va qabul qilmaydi.
Ishonasizmi?
Odamlar sizning qaerga borishingizga ishonishlari kerak. Uzoq muddatli ko'rishni amalga oshirib bo'lmaydigan yoki haqiqiy emas deb hisoblash mumkin emas.
Mumkinmi?
Vizyon uzoqqa cho'zilishi kerak bo'lsa-da, vaqt o'tishi bilan uni hayotiy strategik haydovchi bo'lishi mumkin deb hisoblash kerak.
Muvofiq?
Va nihoyat, vizyonning o'zi ildiz otishi uchun barcha muhim manfaatdor tomonlar uchun muhim ahamiyatga ega .

4.“NUR ZIYO” qo‘shma korxonasining umumiy xarakteristikasi

“NUR ZIYO” ko’shma korxonasi Farg’ona shaxar xokimligining 2014 yil 9 iyun kungi № 65 sonli qororiga asosan va ta’sischilarning umumiy yig’ilish bayoniga asosan ro’yxatga olingan. Qo’shma korxonaning manzili Fargona shaxar M.Kosimov ko’chasi №62 uyda joylashgan. Qo’shma korxonaning ustav kapitali 1873103451 so’m tashkil qilingan.Aksiyalarning nominal qiymati 2310,32 so’m va umumiy aksiyalar soni 810756 donani tashkil qildi. Auditorlik tekshirishda ustav kapitalining 91 % joylashtirilgan ya’ni 1703609036 so’m, Markaziy depozitariyaning aksiyanerlar reistri to’g’risidagi ma’lumotga asosan 87,17 % ya’ni 1632784278 so’mni tashkil qilganligi aniqlandi. 2015 yilning 1-yanvar xolatiga joylashtirilmagan va tulanmagan summa 240319173,22 so’m. 2015 yil 1-yanvar xolatiga qo’shma korxonaning tuzilgan balansida joylashtirilmagan aksiyalar qiymati 169494010,26 so’mni tashkil qilgan.
Qo’shma korxonaning maqsadi va faoliyati quyidagilardan iborat:

-Turli xildagi poyafzal ishlab chiqarish

-Turli xildagi charm maxsulotlari ishlab chiqarish va sotish -Xom surp ishlab chiqarish

-Yigirilgan ip ishlab chiqarish

-Tikuvshchilik maxsulotlarini ishlab chiqarish -Chakana savdo.

-Tashqi iqtisodiy faoliyat

-Savdo-sotiq va vositachilik faoliyati

-Marketing va konsalting xizmatlari

-Birja xizmati

-Axoli va tashkilotlarga pullik xizmat kursatish

-Mexmonxona va boshqa mayishiy xizmat ko’rsatish servis xizmatlari

Qo’shma korxonasining o’z faoliyatini to’la xo’jalik xisobi, o’z xarajatlarini o’zi qoplash va o’z-o’zini mablag bilan ta’minlash prinsiplari asosida amalga oshirish orqali foyda olishga erishadi. Soliqlar, bank va byudjet olididagi majburiyatlar bajarilgandan so’ng foydaning qolgan qismi korxonaning to’lik tasarrufida bo’lib, korxona ta’sischisi qarori asosida ishlatiladi.
“NUR ZIYO” qo’shma korxonasining raxbar xodimlari quyidagilardan iborat: Xakimov Nodir Sayfullayevich- “NUR ZIYO” qo’shma korxonasi 2015 yil 14 yanvardan buyruq № 01/ok ga asosan direktor lavozimida ishlaydi. Kassa, bank, soliq xisobotlari va boshqa xujjatlarga birinchi imzo sifatida imzo chekadi,
Erkinov Dilshod Abdusalomovich- “NUR ZIYO” qo’shma korxonasida 2015 yil 14 apreldan buyruq № 02/ok ga asosan bosh xisobchi lavozimida ishlaydi. Kassa, bank, soliq xisobotlari va boshqa xujjatlarga ikkinchi imzo sifatida imzo chekadi.
5. “NUR ZIYO” qo‘shma korxonasining yillik ko’rsatkichlar taxlili xususan, qo’shma korxonaning asosiy vositalari taxlili, xom-ashyo va materiallar xisob varag’ini taxlili, asosiy ishlab chiqarish xarajatlarini taxlili orqali korxona korporativ strategiyasini belgilsh
«NUR ZIYO” qo’shma korxonasini 2018 yilning 1-yanvar xolatiga 2 249 398 907,84 so’m asosiy vositalar balans qiymatida mavjud bo’lgan, xisobot davri davomida kapital qo’yilmalar xisob varag’idan, 2 260 000 so’mlik asosiy vositalar kirim qilingan va 85 xisob varaqdan 181 108 515 so’mlik asosiy vosita qayta narxlanib kirim qilinganligi aniqlandi.

Xisobot yilida asosiy vositalar xisob varag’idan 26 886 050 so’mlik asosiy vositalar dalolatnomaga asosan 92 xisob varaqga chiqim qilinganligi aniqlandi. Xisobot yilining oxiriga asosiy vositalarning balans qiymatining qoldig’i 2 405 881 372,84 so’mlik qoldik qolganligi aniqlandi.