Mavzu: Kirish Xavfsizlik texnikasi o’rganish. Avtomobil tuzulishi xaqida umumiy ma’lumot

Bu yerda

Rt.e.k. – eng kichik burilish radiusi
t.e.yu. – tashqi g’ildirakning eng yuqori burilish burchagi.
Avtomobilning burilish radiusi qancha kichik bo’lsa, unda eni nisbatan kichikroq bo’lgan yo’llarda ham burila olish qobilyati shuncha yaxshi bo’ladi.
Ko’pchilik avtomobillarda tashqi g’ildiraklarning eng yuqori burilish burchagi 30⁰dan ko’proq va eng kichik burilish radiusi esa, avtomobilning bazasi (L)dan ikki marotaba katta bo’ladi.
Kuchaytirilgan va yuqori o’tuvchanlikka ega bo’lgan avtomobillarning burilish radiuslarini kamaytirish uchun, boshqariluvchi g’ildiraklarning burilishi burchaklarini 40 - 45⁰ gacha burish lozim.
Avtomobillarning majburiy texnik parametrlaridan biri uning burilish radiusidar. Zamonaviy yengil avtomobillarning burilish radiusi 1 jadvalda keltirilgan.

	VAZ 2121	VAZ 2106	VAZ 2108	VAZ 2109	3102	Nexia	Tico
Eng kichik burilish radiusi, m.	5,5	5,6	5,0	5,0	5,9		4,4

O’rta va katta sinf turkumiga kiruvchi avtomobillarda bu qiymat, yengil avtomobillarnikiga nisbatan ikki barobarga yuqori bo’ladi (PAZ-3201da 11,0 m, LAZ-699 da 11,2 m va Ikarus 280 da 10,75 m)
Manevrchanligi oshirilgan ba’zi maxsus avtomobillarning ham oldingi, ham keyingi g’ildiraklari buriladigan qilib ishlanadi. Bunda uning eng kichik radiusi quyidagicha aniqlanadi.
_L
Rt.e.k. 
^{2 sin t max}
Formuladan ko’rinib turibdiki, bir xil baza va boshqariluvchi g’ildiraklarni maksimal burchakga buriladigan burilish radiusi ikki marta kamayadi.
Avtomobillarning burilishi, yo’lakning o’lchamlari bilan xarakterlanadi ya’ni yo’lak kengligi bilan.
Shuning uchun, shu yo’lda avtomobil minimal radiusi bilan buriladigan, shu kenglikdan chiqib ketmasligi lozim. 20.1–v rasmda uch o’qli avtomobilni berilgan yo’lak kenglikdagi xarakati keltirilgan.
Yuqorida keltirilgan avtomobilning burilishini, o’rganishda, boshqiriluvchi g’ildiraklarni qattiq deb qaralgan.
Xozirgi paytda, g’ildiraklarga pnevmatik shinalar qo’yilishi natijasida, ularning burilish radiusi birmuncha o’zgaradi.