Mavzu: Kirish. Axborot xavfsizligining asosiy tushunchalari, Kriptografiya asosiy tushunchalari va tarixi Reja

1-Ma’ruza

Mavzu: Kirish. Axborot xavfsizligining asosiy tushunchalari, Kriptografiya asosiy tushunchalari va tarixi
Reja:

1. 
   Axborot xavfsizligiga kirish
   
2. 
   Axborot xavfsizligining asosiy tushunchalari, Milliy xavfsizlik tushunchasi, xavfsizlik mexanizmlari va turlari
   
3. 
   Axborot xavfsizligini ta’minlashning asosiy vazifalari va darajalari
   
4. 
   Kriptografiya asosiy tushunchalari va tarixi
   

Tayanch so‘zlar va iboralar: Axborot xavfsizligi, konfidentsiallik, buzg’unchi, milliy xavfsizlik, xavfsizlik mexanizmlari, yaxlitlik, vakolat berish, foydalanishni nazoratlash, shifrlash, deshifrlash, kriptografiya, kalit
Axborot xavfsizligiga kirish
Kompyuter texnikasi va axborot tizimlarining iqtisodda, boshqarishda, aloqada, ilmiy tadqiqotlarda, ta’limda, xizmat ko‘rsatish sohasida, tijorat, moliya va inson faoliyatining boshqa sohalarida qo‘llanilishining rivoji axborotlashtirish va, umuman, jamiyat rivojini belgilovchi yo‘nalish hisoblanadi. Kompyuter texnikasining qo‘llanishi evaziga erishiluvchi samara axborot ishlanishi ko‘lamining oshishi bilan ortib boradi. Ushbu texnikaning qo‘llanish sohalari va ko‘lami uning ishlashining ishonchliligi va barqarorligi muammolari bilan bir qatorda unda aylanuvchi axborot xavfsizligini ta’minlash muammosini tug’diradi.
Axborot xavfsizligi – axborotning nomaqbul (axborot munosabatlarining tegishli subyektlari uchun) oshkor qilinishidan (konfidentsialligining buzilishidan), buzilishidan (yaxlitligining buzilishidan), sirqib chiqishidan, yo‘qotilishidan, modifikatsiyalanishidan yoki foydalanuvchanlik darajasining pasayishidan hamda noqonuniy tirajlanishidan himoyalanganligi. Ushbu xodisalarning sababchisi tasodifiy ta’sirlar yoki buzg’unchining (niyati buzuqning) atayin ruxsatsiz foydalanishi natijasidagi ta’sirlar bo‘lishi mumkin.
Jamiyatning jadal sur’atlarda axborotlashtirilishi sababli axborot xavfsizligi muammosi nihoyatda dolzarb va doimo shunday bo‘lib qoladi.