Mavzu. Kimyoviy tola va iplarni o`rganish metodikasi. Reja Kirish

To’qimachilik iplarining tasnifi. To’qimachilik tayyor mahsulotlar (gazlama, trikotaj, eshilgan iplar va h.k.) asosan to’qimachilik iplardan ishlab chiqiladi.
To’qimachilik iplari olinishi bo’yicha 3 tipga bo’linadi. Dastlabki iplarga elementar iplar, monoiplar va tilimlab olingan iplar kiradi.
Elementar iplar-uzunligi bo’yicha bo’linmaydigan yakka ipga aytiladi. Elementar iplar kompleks iplarni tashkil etadi.
Elementar iplarning ko’ndalang kesimi har xil shakida bo’lishi mumkin. Tsilindr va noto’g’ri geometric shaklda bo’lishi mumkin. Bunday iplarning mexanikaviy xususiyatlari yaxshi bo’ladi, chunki ishqakanish kuchi ortadi. Elementar iplar bir hil va har xil polimer moddalardan olinishi mumkin. Agar iplar har xil moddalardan olingan bo’lsa, bikomponent iplar deb ataladi. Masalan: akril bikomponent ipi.
Monoiplar - yakka iplar uzunligi bo’yicha bo’linmaydi,bevosita to’qimachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Monoiplarga asosan kimyoviy sintetik iplar (kapron, polipropilen, poliuretan) kiradi.
Tilimlab olingan iplarga yakka iplar kiradi. Bunda qog’ozlarni va metal penkalarni to’g’ri burchakli qilib kesiladi. Bu iplar ham bitta moddadan yoki aralashma moddalardan olinishi mumkin. Har xil ko’rinishdagi kesilgan iplarni elimlab ham olinadi.
2. Birlamchi iplar.
Birlamchi iplarni olish uchun dastlabki iplar ishlatiladi. Tibiiy va kimyoviy tolalarni yigirish usuli bilan olingan iplar ham birlamchi iplarga kiradi.
Kompleks iplar bir qancha elementar iplardan tashkil topgan bo’ladi. Kompleks iplarni ishlatish maqsadiga nisbatan elementar iplarning soni 6-120 tagacha bo’lishi mumkin (texnikada ishlatiladigan iplardan tashqari).
Kompleks iplar asosan kimyoviy elementar iplardan tashkil topgan bo’ladi. Tabiiy ipak ipi elimlangan kompleks iplarga kiradi. Kimyoviy kompleks iplarga qo’shimcha ishlov berib, uning tuzilishi o’zgartirilsa, katta hajmli iplar olinadi (elastik iplar). Kompleks iplar odatda eshilgan holatda ishlatiladi. Ularga ko’p katta bo’lmagan eshish beriladi.