Mavzu: Kimyoviy reaksiya tezligi va unga ta’sir qiluvchi omillar

Nizomiy nomidagi TDPUning FA-102 guruh talabasi Ashurmetova Shirin

Mavzu: Kimyoviy reaksiya tezligi va unga ta’sir qiluvchi omillar.Katalizatorlar

Reja:

• Reja:
• Kimyoviy reaksiyalarning tezligi
• Kimyoviy reaksiyaga ta’sir etuvchi omillar
• Katalizatorlar.

Kimyoviy reaksiya tezligi-kimyoviy reaksiyada ishtirok etayotgan moddalarning konsentratsiyalarini vaqt birligi ichida o’zgarishiga aytiladi.

Masalan,kimyoviy reaksiyaga kirishayotgan moddaning dastlabki konsentratsiyasi 1mol/l ga teng. Reaksiya 10 sekund davom etgandan so’ng ushbu moddaning konsentratsiyasi 0.4 mol/l ekanligi aniqlandi.Kimyoviy reaksiya davomida 0.6mol/l ga kamaygan.

• Masalan,kimyoviy reaksiyaga kirishayotgan moddaning dastlabki konsentratsiyasi 1mol/l ga teng. Reaksiya 10 sekund davom etgandan so’ng ushbu moddaning konsentratsiyasi 0.4 mol/l ekanligi aniqlandi.Kimyoviy reaksiya davomida 0.6mol/l ga kamaygan.

Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar

Modda tabiati

Katalizator

Harorat

Gamogen

Aktivator

Geterogen

Kataliz

Ingibator

Konsentratsiya

Kimyoviy reaksiyaga ta’sir etuvchi omillar:

• 1.Kimyoviy reaksiya tezligi reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar konsentratsiyasiga bog‘liq.

Kimyoviy reaksiya tezligiga haroratning ta’siri.

• Masalan,reaksiya tezligining harorat koeffisienti g=2 bo’lganda,muhitning harorati 40°Ñ ko’tarilsa ,ushbu reaksiya tezligi 16 marta,50°Ñga ko’tarilsa 32 marta, 70°Ñ ga ko’tarilsa 128 marta ortadi

Reaksiyaning bunday keskin ortishini malekulalarning harakati tezlashib to’qnashuvlar sonining ortishi va faol molekulalarning ko’payishi bilan tushuntirish mumkin

Kimyoviy reaksiyaga kiruvchi moddalarning tabiatiga bog‘liq.

Qattiq moddalar uchun reaksiya tezligi reaksiyaga kirishayotgan moddalarning sirtiga to’g’ri proportionaldir.

• Temir bilan oltingugurtning birikish reaksiyasi misolida reaksiya tezligini reaksiyaga kirishuvchi moddalar sirtiga bog‘liq ekanligini ko’rishimiz mumkin

Katalizatorning ta’siri.

• Vodorod peroksidning parchalanish reaksiyasini MnO2 tezlashtiradi.SO3ni olishda esa vanadiy(v) oksid katalizator sifatida jarayonni tezlashtiradi.

Kimyoviy reaksiyalarni tezlashtiradigan ammo o’zi o'zgarmay qoladigan moddalar katalizatorlar deyiladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!