Mavzu: Kimyoning maqsad va vazifalari. Kimyoning asosiy qonunlari

I gruppa s-elementlarining eng muxim xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan.

• I gruppa s-elementlarining eng muxim xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan.

№	Xossalari	Li	Na	K	Rb	Cs	Fr
1. 2. 3.   4. 5.   6.	Tartib raqami Valent elektronlari Atomining ionlanish energiyasi, eV Nisbiy elektrmanfiyligi Birikmalarida oksidlanish darajasi Atom radiusi, nm	3 2s1 5,39   0,97   +1 0,155	11 3s1 5,14   1,01   +1 0,189	19 4s1 4,34   0,91   +1 0,236	37 5s1 4,18   0,89   +1 0,248	55 6s1 3,89   0,86   +1 0,268	87 7s1 3,83   0,86   +1 0,280

2. Litiy olinishi, xossalari, birikmalari.

• Tartib nomeri 3,
• Atom ogirligi 6.939,
• Tabiiy izotoplarining massa soni 6 va 7.
• Litiy ogirlik jixatidan Yer yuzining 310-3 % ini tashqil etadi.
• Tabiatdagi litiyning 92.5% i 7Li dan iborat, kolgan 7.5% i esa 6Lidir.

Litiyning tabiiy birikmalari

• Litiy ko’pchilik minerallarda, mineral suvlarda, xatto tirik organizmlarda uchraydi.
• Uning eng muxim minerallari
• lipidolit KLi(Si6O16)(FeOH)2 va
• spudomen LiAl(SiO3)2 dir.
• Undan tashqari
• petiolit (Li5Na)AlSiO4O16,
• litiofillit (Li, Mn, Fe)PO4 tuzlari

Hozirgi vaqtda litiy ikki usul bilan olinadi.

• Hozirgi vaqtda litiy ikki usul bilan olinadi.
• Birinchi usul: kaliy xlorid bilan litiy xlorid (1:1 nisbatda qotishmasini 450o-500°C da suyuqlantirib elektroliz qilishdan iborat. Suyuqlantirilgan tuzlarni elektroliz qilish ancha qiyin bo’lgani uchun keyingi vaqtlarda litiy bromid bilan alyuminiy bromid aralashmasi nitrobenzolda yoki piridinda eritilib elektroliz qilinadigan bo’ldi.
• Bunda litiy katodda ajralib chiqadi, alyuminiy esa kompleks birikma holida eritmada qoladi.

Litiyning olinishi