Мавзу: каръер шароитида бурғулаш – портлатиш ишлар, Қазиб юклаш ва ташиш ишларини хисоблаш. Бажарди: Қабул қилди: Алимов Ш. М. Олмалиқ- 2019й. Мундарижа

Карьер ҳажмини унинг чуқурлигига боғликлик графигини кўриб чиқамиз.
Асосий чуқурлик =320 м,
Қабул қиламиз:

II.Кон жинсини қазиб олишга тайёрлаш.


2.1. Кон жинсларининг бурғуланувчанлиги.

Портлатиш скважинларини бурғилаш деганда бурғилаш ускунаси билан кон жинсини бузиш ва бурғилаш натижасида хосил бўлган кон жинслари майда бўлакларини юқорига чиқариш тушунилади. Скважинларни бурғилаш самарадорлиги кўпгина омилларга боғлиқ бўлиб, улардан асосийси кон жинсларини бурғиланувчанлиги ҳисобланади. Кон жинсларининг бурғиланувчанлиги – бу кон жинснинг бурғилаш асбоби таъсирида бузилиш хусусиятидир. Кон жинсларининг бурғиланувчанлиги билан мос холда бургилаш дастгоҳларининг технологик кўрсатгичлари танлаб олинади. Тоғ жинсларининг бурғиланувчанлиги бурғилаш усули, бурғилаш асбоби конструкцияси ва кон жинси бузилишига таьсир қилувчи омилларга боғлиқ. Академик В.В. Режевский кон жинсларининг бурғиланувчанлиги бўйича (фақатгина тоғ жинслари хусусиятларига боғлиқ холда) механик бурғилашдаги кўрсаткичи бўйича тоғ жинсларини ажратган. Унга мувофиқ бурғиланувчанлик кўрсаткичи қуйидаги формула орқали аниқланади:

П_б = 7 ( σ_сж + σ_cдв) + 7 γ

Бунда, Gсж – тоғ жинсининг бир ўқ бўйича сиқилишга (эга бўлган) чидамлилик чегараси, МПа; G_cдв - тоғ жинсининг силжишга бўлган қаршилик чегараси, γ – тоғ жинсининг зичлиги, т/м³.

Бурғиланувчанлик кўрсаткичи бўйича тоғ жинслари 5 та синфга бўлинади. Ҳар бир синф таркибига 5 туркум (категория) киради:
I - синф – енгил бурғиланувчи жинслар, 1дан – 5 чи категориягача:(П_б = 1 5)
II - синф – ўртача қийинчиликда бурғиланувчи жинслар, 6 дан – 10 категориягача: (П_б=5,110)
III - синф – қийин бурғиланувчи жинслар, 11 дан – 15категориягача:(П_б=10,115)
IV - синф –жуда қийин бурғиланувчи жинслар, 16 дан – 20 категориягача: (П_б= 15,120)
V синф –хаддан ташқари қийин бурғиланувчи жинслар, П_б 25 кўрсаткичга эга бўлган тоғ жинслари категориядан ташқари жинслар дейилиб бундай жинслар камдан – кам учрайди.Сари – Чўққи конидаги тоғ жинслари бурғиланувчанлик даражаси бўйича ўртача қийинликда бурғиланувчи ва қийин бурғиланувчи жинслар синфига киради.