Mavzu: Juft tuyoqlilarning umumiy tavsifi, iqtisodiy ahamiyati Reja: Kirish

Buĝuchalar (Tragulidae) oilasi vakillari kavsh qaytaruvchilar orasida eng pirimitivi hisoblanadi. 2,5-nchi barmoqlari nisbatan biroz uzun. Erkaklarining yuqori jag‘ida qoziq tishlari qayrilib, og‘izidan chiqib turadi. Boshqa kavsh qaytaruvchilardan farqli o`laroq bug‘uchalarning oshqozoni uch bo`lmali, qat qorini bo`lmaydi. Shoxi yo`q, orqa oyoqlari oldingi oyoqlariga nisbatan uzun.Buĝu chalarning 4 ta turi bor. Ularning hajmi tovushqondek keladi.
Afrika va Janubi-Sharqiy Osiyoning nam va tropik o`rmonlarida tarqalgan. Tipik vakiliga suv bug‘uchasi (Hyemoschus aquaticus) kiradi. Uzunligi 75-85 sm. Afrikada tarqalgan, tunda faol. O`simliklar va mayda suv hayvonlari bilan oziqlanadi. Bitta bola tug‘adi.

Bug’ular (Cervidae) oilasiga kiruvchi hayvonlarning erkaklarida butoqlanib ketgan shoxi bor. Bu shoxlar qinsiz chin teri hisobidan rivojlanadi va suyak tuzilmasidan iborat bo`lib, har yili tushib, yangidan o`sib chiqadi. Shimol bug‘isining har ikkala jinsida ham shoxlari bor. Bug‘ularning dumi jun bilan qoplanmagan, oyoqlari va bo`yni nisbatan uzun bo`ladi. Bug‘ularning erkagi urg‘ochilariga nisbatan yirik bo`ladi. Bug‘ular oilasining 5 ta kichik oilasi va 30 ga yaqin turi bor, MDHda 7 va O`zbekistonda Buxoro bug‘usi (C. elaphus bactrianus) va yelik (Capreoluscapreolus) uchraydi.
Buxoro bug‘usi hozir faqat maxsus qo`riqlanadigan hududlarda, ya`ni Surxon, Badayto`qay qo`riqxonalarida va Buxoro jayron pitomnigida ko`paytirilmoqda. Yelik esa faqat Toshkent viloyatining tog‘li tumanlarida yashaydi. Bug‘ular Yevropa, Osiyo, Shimoliy Afrika, Shimoliy va Janubiy Amerikada tarqalgan. Avstraliya va tropik Afrikada uchramaydi. O`simliklar bilan oziqlanadi. Ko`pchiligi poligam, urg‘ochilari odatda 1-2 ta bola tug‘adi. Tipik vakillariga yelik (Capreolus capreolus), los (Alces alces), tundrada keng tarqalgan shimol bug‘usi (Rangifer tarandus) kiradi, ular terisi va go`shti uchun ovlanadi. MDHning Markaziyva Janubiy tog‘li o`rmonlarida asl bug‘i (Cervus elaphus) yashaydi. Asl bug‘i xonakilashtirilmoqda va uning shoxidan pantokrin preparati olinadi.