Mavzu: Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i Reja: Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ining to’lovchilari, soliq obyekti va bazasi

¹⁰-mavzu: Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i


Reja:


1. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ining to’lovchilari, soliq obyekti va bazasi.
2. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i stavkalari va soliqdan imtiyozlar.
3. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ini hisoblash va to’lash tartibi.
4. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ini budjetga to’lash muddatlari.
5. «Yer fondi va yer solig‘i to‘lovchilari hisobini yuritish» dasturiy mahsulining mohiyati va ahamiyati.


1. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ining to’lovchilari, soliq obyekti va bazasi. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i 1993 yil 6 mayda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasining “Yer solig’i to’g’risida”gi Qonuni bilan 1994 yildan boshlab joriy etilgan. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i mahalliy soliqlar tarkibiga kirib, mahalliy budjetga yo’naltiriladi. U iqtisodiy mohiyatiga ko’ra to’g’ri soliq hisoblanib, bozor iqtisodiyoti amal qilayotgan mamlakatlarga xos soliq turi hisoblanadi.
Hozirgi kunda jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ining davlat budjeti daromadlaridagi salmog’i past bo’lishiga qaramasdan ushbu soliq soliq tizimida o’z o’rniga egadir. Yer solig’i davlatga daromad taminlash funktsiyasi bilan birga daromad va mulk taqsimotidagi nomutanosiblikni yo’qotishda muhim vosita bo’lib xizmat qiladi.
Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ining davlat budjeti daromadlaridagi salmog’ini quyida keltirilayotgan diagramma ma’lumotlarida ham ko’rish mumkin:
Quyidagi rasm ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘ining davlat budjeti daromadlaridagi salmog‘i o‘sish tendensiyasiga egadir. Uning ulushi 2004-2006 yillarda 0,6 foizni, 2008 yilda 0,7 foizni, 2010 yilda 0,6 foizni, 2012-2014 yillarda esa 0,8 foizni, 2016 yilda 1,1 foizni tashkil etgan. 2017 yilda soliqning tushum ko‘rsatkichi 1,2 foizni tashkil etgan. 2018 yilda 1,1 foizni, 2019 yilda 0,9 foizni, 2020 yilda esa 0,8 foizni tashkil qilgan. Bundan ko‘rinadiki, jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘ining salmog‘i 2020 yilda 2004 yilga nisbatan 0,2 foizli punktga oshgan. Bu holatni soliq stavkalarining oshirilishi hamda soliq to‘lovchilar sonining ortishi bilan izohlash mumkin.