Mavzu: Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi o‘quv fani sifatida rivojlanishi

V) 4-5 yosh

G) 25 yosh

 

Kuch
Chaqqonlik
Jismoniy sifatlar
Chidamlilik
Tezkorlik
Egiluvchanlik
3-Topshiriq
«Klaster»:

*Chaqqonlik - Harakatlarning koordinatsiyaviy murakkabligi chaqqonlikning birinchi o`lchovidir. Agar harakatning fazo, vaqt, kuch xarakteristikalari harakat vazifasiga mos bo`lsa, harakat etarli darajada aniq bo`ladi, harakat vazifalari harakatning aniqligi tushunchasini keltirib chiqaradi.

*Chaqqonlik - Harakatlarning koordinatsiyaviy murakkabligi chaqqonlikning birinchi o`lchovidir. Agar harakatning fazo, vaqt, kuch xarakteristikalari harakat vazifasiga mos bo`lsa, harakat etarli darajada aniq bo`ladi, harakat vazifalari harakatning aniqligi tushunchasini keltirib chiqaradi.

Chaqqonlikni rivojlantirishi usuliyati bilan tanishib chiqsak. Birinchidan Chaqqonlikni rivojlantirish koordinatsiya jihatdan murakkab harakatlarni bajarishni, ikkinchidan harakat faoliyatini to`satdan o`zgargan sharoit talablariga muvofiq ravishda qayta tuza olish qobiliyatini tarbiyalashdan iboratdir. Bunda chaqqonlik uchun zarur bo`lgan o`z harakatlarini fazo va vaqtda aniq idrok etish, lozim bo`lsa, stabil harakatlar qila bilish, muvozanat saqlay olish, galma-gal zo`r berish va muskullarni bo`shattirish yoki, aksincha, muskullarni taranglashtirish qobiliyati va shunga o`xshash boshqa xususiyatlarni tanlab takomillashtirish muhim ahamiyatga ega. Demak “Chaqqonlik” deganda, harakatlar koordinatsiyalarning umumiy to`plami yig’indisi tushuniladi.

*Chidamlilik - Muskul ishi faoliyatida jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish davomida charchoqka qarshilik ko`rsatish darajasi chidamlilik sifati deb ataladi.

Jismoniy mehnat (sport faoliyati)ni bajarayotgan kishi sekin asta o`z faoliyatni davom ettirishi qiiynlashayotganligini sezadi. Ter quyuilib oqa boshlaydi, yuzida qizillik kuchayadi, rangi o`zgaradi, muskullarida xorg’inilik sezadi, harakat koordinatsiyasi, harakat texnikasi tarkibidagi elementlarning bajarish ketma-ketligi buziladi, nafas olishi ritmi chuqurligi o`zgaradi. Bajarayotgan harakati tarkibida qo`shimcha keraksiz harakatlar paydo bo`ladi, qo`shilib qoladi. Bunga asosan, organizmda kechayotgan fiziologik, bioximiyaviy va biomexanik o`zgarishlar sabab bo`ladi. Faoliyatni davom ettirish esa ruhiy, irodaviy va boshqa sifatlar evaziga bajariladi. Bunday holatni konpensatsiyali charchoq fazasi deyiladi.