Мавзу: Жиҳозларга қўйилган асосий талаблар. Жиҳозларни ҳисоблашнинг умумий принциплари

Мавзу: Ўхшашлик назарияси ва жараёнларни моделлаштириш

• Режа:
• Жараённинг ўхшашлиги ва ўхшашлик назарияси тиоремалари
• Кимё саноати жихозларини моделлаштириш

• Жараённинг ўхшашлиги ва ўхшашлик назарияси тиоремалари

• Технологик жараёнларни моделлаштириш ўхшашлик назариясига асосланади.

• Ўхшашлик назарияси учта теоремага асосланади

2. Кимё саноати жихозларини моделлаштириш

• Ўхшашлик назарияси ёрдамида катта ўлчамли саноат ускуналарида Ташкил этиладиган мураккаб (юқори босим остида, заҳарли ва хавфли моддалар иштирокида борадиган) жараёнлар ўрнига кичик ўлчамли моделларда тажрибалар ўтказиш имкони туғилди. Бунда текширилаётган жараёнларни олиб бориш шароити бирмунча ўзгартирилади: ҳарорат ва босим пасайтирилади, иш муҳитлари алмаштирилади. Аммо жараённинг физик моҳияти ўзгартирилмайди.
• Шундай қилиб, ўхшашлик назариясининг услублари нефть-газни қайта ишлаш технологияси жараёнларини моделлаштириш ишларига асос бўлиб хизмат қилади.

• Моделлаштириш қуйидаги тартибда олиб борилади:
• ўрганилаётган жараён дифференциал тенгламалар ва бир хил маъноли шарт-шароит қоидалари билан ифода қилинади;
• ўхшашлик мезонлари келтириб чиқарилади, уларнинг ичидан аниқловчи мезон ажратиб олинади ҳамда шу аниқловчи мезоннинг бошқа мезонлар билан боғлайдиган функционал тенглама тузилади;
• модел ва оригиналдаги аниқловчи мезонларнинг ўзаро тенглигини ҳисобга олинган ҳолатда ҳар бир физик катталик учун ўхшашлик доимийликлари аниқланилади;
• олинган натижалар асосида шундай модел тайёрланадики, унинг ишчи ҳажми саноат ускунасининг ишчи ҳажмига геометрик ўхшаш бўлиши керак, моделнинг масштабини танлашда ускунанинг ўлчами ва иш унумдорлиги шундай ҳисобга олиниши керакки, бундай ҳолатда ишчи муҳитларнинг тегишли тезлиги, сарфи, ҳарорати ва бошқа катталиклари таъминланиши зарур;
• тажрибалар ўтказиш пайтида аниқловчи мезонларнинг ўзгариш чегаралари моделда ҳам, оригиналда ҳам бир меъёрда бўлиши керак.
• Юқоридаги шартларни тўла бажариш нефть ва газни қайта ишлаш учун янги жараёнлар ва ускуналарни ишлаб чиқиш ва уларни қисқа вақт давомида саноатга жорий этиш имкониятини яратиб беради.