Mavzu: Ixtisoslashtirilgan transport vositalari Reja: itv haqida tushuncha 2

4.Qurilish konstruktsiyalarini va og’ir va uzun o’lchamli yuklarni tashuvchi avtopoezdlarda tashish. Ixtisoslashtirilgan avtopoezdlar ma’lum turdagi yuklarni tashishga muljallangan (tsisternalar, refrijeratorlar, o’zi ag’daruvchi, qurilish konstruktsiyalarini tashuvchi va x.k.); maxsus avtopoezdlar o’ziga doim mahkamlangan tashishga dahldor bo’lmagan uskunalar, jihozlar o’rnatilgan harakatlanuvchi sostav (harakatlanuvchi elektrostantsiyalar, kompressorli qurilmalar, tuzatish ustaxonalari va x.k.). yuk avtopoezdlari tirkamali, egarli (o’tirgichli) va yoyma tirkamali bo’ladi. tirkamali avtopoezdlar bort platormali yuk avtomobili yoki furgon va bitta yoki birnechta tirkamalardan iborat bo’ladi ; egarli avtopoezdlar, egarli tortuvchi avtomobil va yarim tirkamadan iborat bo’ladi (16.1 rasm v); yoyma tirkamali avtopoezdlar tortuvchi avtomobil va bort platormasi yo’q uzaytiriladigan ikki tomonga yoyiladigan (konik) ustuni bo’lgan tirkamadan iborat. 159 tortish-tirkash qurilmasidan transport tirkamalarini tortishda qo’llaniladi. bu tirkash qurilmasi uchun asosiy yuklanma turi bo’ylama kuch ekanligi bilan xarakterlidir. tayanch–tirkash qurilmasi yarim tirkamalarni tortishda qo’llani-ladi. bu tirkash qurilmasi bo’ylama kuchdan tashqari, tortayotgan yarim tirkama vaznidan vertikal yuklanmani o’ziga olib, tortuvchi avtomobilga o’tkazadi va ayni bir paytda burish mexanizmi vazifasini bajaradi.

5. Furgon, refrejeratorlar, tsisternalar. vertikal yuklamani taksimlanishi usuliga ko’ra avtopoezdlar quyidagi turlarga bo’linadi: Yuklanma mustaqil taqsimlanadigan nomustakil (bog’liqli) taqsimlanadigan aralash taqsimlanadigan. Avtopoezdlar uchun quyidagi cheklanishlar qo’yilgan: a) avtopoezdning maksimal to’la massasi o’qlar soni 5 ta bo’lsa 40t, 6 ta va undan ko’p bo’lsa 52 t; b) avtopoezdning eni 2.5 m, balandligi 3.8 m; ikki zvenoli avtopoezdni uzunligi–20 m, uch zvenolikniki esa – 24 m. konstruktiv variantlariga ko’ra avtopoezdlarning tirkash (ilashtirish) qurilmalari ikki turli bo’ladi: 1. tortish-tirkash (ilashtirish); 2. tayanch (egar)-tirkash (ilashtirish). tortish – tirkash qurilmasi quyidagilardan iborat: - ajratish – tirkash uzeli; - amortizatsiyalash – yutish mexanizmi; - burish – chiqarish mexanizmi; - mahkamlash uzeli. tayanch – tirkash qurilmasi esa quyidagilardan iborat: - ajratish – tirkash mexanizmi; - avtopoezdni egiluvchanligini ta’minlovchi mexanizm; - mahkamlash uzeli.