Мавзу: Ўқитувчи маҳорати муаммоларини ҳал этишда театр педагогикасидан фойдаланиш

Мавзу: Ўқитувчи маҳорати муаммоларини ҳал этишда театр педагогикасидан фойдаланиш

Маъруза режаси:

• Театр ва педагогик санъатнинг ўзаро ўхшаш ҳамда фарқли жиҳатлари.
• Синф диққатини тортиш босқичлари ва турлари.
• Педагогик вазиятда Станиславский тизими принципларидан фойдаланиш.

Назорат турлари ва уларни амалга ошириш тартиби: 1-ЖН – 14 балл – семинар машғулотлари бўйича. 2-ЖН – 16 балл – тажриба дарслари бўйича. Жами – 30 балл. 10.01.2012; 11.01.2012. 1-ОН – 24 балл – маъруза машғулотлари бўйича. 2-ОН – 16 балл – мустақил таълим бўйича. Жами – 40 балл. 24.01.2012; 26.01.2012. ЯН – 30 балл – ёзма иш. 30.01.2012; 01.02.2012

Сиз ўқитувчилик касбини бошқа қандай касблар билан қиёслай оласиз?

Педагогик мувофиқлик нима?

• Тамойили: ўзаро хайрихоҳлик, қатъиятлилик ва масъулиятни ҳис этиш.
• Шарти:бошқаларни тўғри тушуниш ва уларни тўғри баҳолай олиш кўникма ва малакаларига эга бўлиш.
• Таркиби: ақлий, эстетик ва ахлоқий – жиҳатдан мувофиқлик.

ИСТЕЪДОД – ниҳоятда зўр ижодий қобилият (Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 2-жилд. –Т.: “Ўз.мил.энциклопедияси” Давлат илмий нашр. 2006. 236-б.)

ИСТЕЪДОД – 1) қобилиятнинг ижодий ютуқларни қўлга киритганда намоён бўладиган юксак тараққиёт даражаси; 2) санъат, ишлаб чиқариш ва шу кабиларни ривожлантиришда муҳим ҳиссасини қўшган кишининг ижтимоий тавсифи. (Педагогика: Большая современная энциклопедия / Сост. Е.С.Рапасевич –Мн.:”Совр. слово”. 2005. 566 –С.)

Истеъдод -

• бу инсондаги кўпгина ижодий қобилиятларнинг ижодий иродага бўйсундирилган омадли комбинациясидир.
• К.С.Станиславский.

• Кузатувчанлик

• Актёрнинг ижодий
• қобилиятлари

• Таъсирчанлик

• Ички ва ташқи гармонияни сеза олиш

• Бир ҳолатдан бошқасига кўча олиш

• Фантазия

• Ички ва ташқи таъсир кўрсата олиш

• Дид ва ақл-фаросат

• Ўзини бошқара олиш

• Кучли хотира

• Бой тасаввурлар

Синф диққатини тортиш босқичлари:

• Актёрнинг саҳнага чиқиши (ўқитувчининг синфга кириши). Ўтирганларнинг ҳаммасига қараб чиқиш ва объект танлаш.
• Объектга яқинлашиш (нигоҳлар билан), унинг диққатини ўзига жалб қилиш.
• Кўз нигоҳлари билан объект қалбига кириш (ёки ичига боқиш).
• Ўз қарашларини объектга етказиш.
• Объектнинг жавоб реакцияси. Қалб токларининг ўзаро туташуви.

Синф диққатини тортиш усуллари:

• Пассив усул – изчил ва мантиқий фикрлаш ҳамда меъёрдаги ҳиссиёт орқали аудитория диққатини ягона педагогик таъсир оқимига бирлаштириш.
• Агрессив усул – ҳис-туйғу ва ирода учқунларининг интеллект орқали катта оқим билан отилиб чиқиши натижасида бир лаҳзада аудитория диққатини ўзига боғлаб олиш.

К.Станиславский тизими принциплари:

• Ҳаётий ҳақиқат принципи.
• Юқори топшириқ принципи.
• Фаоллик принципи.

Ўқитувчи типлари:

• 1-тип: бой тасаввурларга эга, ташаббускор, дарсни ўзига хос ташкил этади, болаларни машғул қилиш орқали уларнинг ҳам тасаввурларини бойитади.
• 2-тип: ташаббускор эмас, нимадир унга туртки бўлиши керак, бусиз улар ўзларига ишонмайдилар.
• 3-тип: нотекис ишлайди, дарсни баъзан яхши уддалайди, баъзан эса йўқ. Бунада ўқувчиларнинг қизиқишлари ҳам нотекис ривожланади.
• 4-тип: бундай ўқитувчи учун ҳеч нарсанинг аҳамияти йўқ – на яхши дарс, на бирор бир методик ишланма, на ҳамкасблар тажрибаси унга таъсир қила олмайди. Унда кўра олиш ва тасаввур қилиш кўникмаси йўқ.

Таянч тушунчалар:

• Педагогик санъат.
• Бир актёр театри.
• Шахс истеъдодининг фаолиятда намоён бўлиши.
• Диққатни жамлаш усуллари.
• К.С.Станиславский тизими принциплари: ҳаётий ҳақиқат; фаоллик принципи; юқори топшириқ принципи.
• Ўқитувчи типлари.

Мустақил иш учун топшириқ: Педагогик фикр тарихи ва мактаб амалиётида ўқитувчи маҳорати масалалари. Абу Наср Форобийнинг «Фозил одамлар шаҳри» асарини ўқиб чиқиш ва фозил шаҳар ҳокими фазилатлари асосида ўқитувчига хос касбий сифатларга тавсиф ёзиш. Адабиёт: Абу Наср Форобий. «Фозил одамлар шаҳри». Т. 1993 й.