Mavzu: Ishlab chiqarish asoslari mashg`ulotlarini o`tkazish metodikasi Mehnat ta’limi jarayonida o`quvchilarga ishlab chiqarish to`g`risida quyidagi tushunchalar beriladi

Ishlab chiqarishni mexanizasiyalash – ishlab chiqarish jarayonlarida odamning jismoniy hamda aqliy mehnatini mashinalar va mexanizmlar zimmasiga yuklash. Bundan asosiy maqsad — odamni og`ir mehnat turlaridan ozod qilish, mehnat unumdorligini oshirish, mahsulot tannarxini kamaytirish va boshqalar. U fan-texnika taraqqiyotining asosiy yo`nalishlaridan biri bo`lib, ishlab chiqarish kuchlari taraqqiyotini ta’minlaydi, mehnat samaradorligini oshirishda moddiy asos bo`lib xizmat qiladi. Ishlab chiqarish jarayonining texnik vositalar bilan ta’minlanganlik darajasiga va ish turiga ko`ra, ishlab chiqarishni mexanizasiyalashtirish qisman va yalpi (kompleks) mexanizasiyalashtirish darajalari mavjud. Qisman mexanizasiyalashtirishda asosiy texnologik jarayonlar mashina va mexanizmlar yordamida, yordamchi ishlar esa qo`l kuchi bilan bajariladi.

Ishlab chiqarishni tashkil etish – mehnat jarayonida ishlab chiqarish resurslari va mehnat qurollaridan oqilona foydalanib, belgilangan vazifani bajarish va yuqori samaradorlikka erishishga qaratilgan chora-tadbirlar majmui. Ishlab chiqarishni tashkil etish eng ma’qul usullarni, zarur asbob-uskunalarni tanlash, turli ishlab chiqarish sohalarining mutanosib va uzluksiz ishlashini ta’minlash, ishlab chiqarish grafigining buzilishiga yo`l qo`ymaslik, korxona va sexlarda ishlab chiqarish estetikasi, sanitariyasi, mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi talablariga mos keladigan sharoitlarni yaratish va boshqalarda namoyon bo`ladi.

Ishlab chiqaruvchi kuchlar - unum beruvchi kuchlar — ijtimoiy ishlab chiqarishda band bo`lgan ishlab chiqarish vositalari va kishilar majmui; ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonida inson bilan tabiat o`rtasidagi «modda almashuvi»ni amalga oshiradigan subyektiv (odam) va ashyoviy unsurlar tizimi. Ishlab chiqaruvchi kuchlar insonning tabiatga foal munosabatini ifoda etadi va bu munosabat mazmunini tabiat boyliklarini moddiy va ma’naviy o`zlashtirish hamda rivojlantirish tashkil etadi.