Mavzu: Ishlab chiqarilgan mahsulot material sig’imi tahlili Reja: I. Kirish

2.4. Mahsulot tannarxining intensivligini tahlil qilish
Xarajat (ishlab chiqarilgan mahsulotning bir rubli narxi) umuman korxona uchun ishlab chiqarish xarajatlari darajasini tavsiflovchi juda muhim umumlashtiruvchi ko'rsatkich. Birinchidan, bu universaldir: uni har qanday ishlab chiqarish sohasida hisoblash mumkin, ikkinchidan, bu xarajatlar va foyda o'rtasidagi to'g'ridan -to'g'ri bog'liqlikni aniq ko'rsatib beradi. Bu ko'rsatkich mahsulot ishlab chiqarish va sotish umumiy xarajatlarining (Z jami) joriy narxlarda ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatiga nisbati bilan hisoblanadi. Bir darajadan past darajada ishlab chiqarish rentabelli, bir darajadan yuqori bo'lsa, zarar keltiradi.
1.4 -jadval. Ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxining intensivligi dinamikasi

Tahlil paytida siz o'rganishingiz kerak rejaning bajarilishi va mahsulot tannarxining intensivligi dinamikasi, shuningdek xo'jaliklararo taqqoslash bu ko'rsatkich uchun (1.4 -jadval). Taqdim etilgan ma'lumotlarga asoslanib, xulosa qilish mumkinki, tahlil qilinayotgan korxonada mahsulot tannarxi raqobatdosh korxonalarga qaraganda pastroq va sanoat bo'yicha o'rtacha pasayadi, ammo bu ko'rsatkich hozircha past darajada.
Shuningdek, individual xarajatlar elementlari uchun mahsulotlarning xarajatlar intensivligi darajasining o'zgarishini o'rganish kerak (1.5 -jadval). Shundan so'ng, rasmda aks ettirilgan umumiy xarajatlar intensivligining o'zgarishi omillarini aniqlash kerak. 1.5 -jadval. Xarajat elementlari bo'yicha mahsulot tannarxining intensivligining o'zgarishi

2.5. Mahsulotlarning ayrim turlarining tannarxini tahlil qilish
Xarajat bahosining o'zgarishi sabablarini chuqurroq o'rganish uchun ular alohida mahsulotlarning buxgalteriya hisobini tahlil qiladi, ishlab chiqarish birligiga to'g'ri keladigan xarajatlar darajasini rejalashtirilgan va tarixiy ma'lumotlar, boshqa korxonalar
Birinchi darajali omillarning mahsulot birligi tannarxi darajasining o'zgarishiga ta'siri omil modeli yordamida o'rganiladi.

bu erda C_i- mahsulotning i-turdagi birligi tannarxi;
I - mahsulotning i turiga tegishli bo'lgan doimiy xarajatlar;
B_i , п_i-turdagi mahsulot birligiga o'zgaruvchan xarajatlar;
Mahsulot tannarxining ushbu omillarga bog'liqligi rasmda ko'rsatilgan. 11.5.

XULOSA
Ushbu kurs ishida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni material sig’imini tahlil qilish va shu bilan birgalikda mahsulot xarajatlarini tahlil qilish, mahsulot sifatini oshirish kabi chora tadbirlar bayon etildi.

Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozini ilmiy tadqiq qilish asosida uning boshlanishiga sabab bo‘lgan voqeliklar birma-bir topilib, ularning shakli hamda mazmuni aniqlanib global hodisaga ko‘rsatgan ta’sirlari o‘rganilmoqda.
Ta’kidlash kerakki, iqtisodiy inqiroz bu muammolar kompleksidir. Uning yechimi ham kompleks chora-tadbirlarni muayyan davr davomida uzluksiz qo‘llanilishini talab qiladi. Moliyaviy iqtisodiy inqirozning kelib chiqishini shartli ikki yirik guruh: makroiqtisodiy hamda mikroiqtisodiy darajadagi sabablar bilan izohlash mumkin.
Mikroiqtisodiy darajadagi sabablarga ko‘plab xo‘jalik subyektlari tomonidan hisob tizimining davr talablari asosida tashkil qilinmaganligi hamda mazkur holatlarga auditorlik firmalarining jiddiy munosabat bildirmaganligi kabilar misol bo‘la oladi. Bunday kamchiliklar xo‘jalik faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish ishlarida ham yaqqol ko‘zga tashlandi. Agarda, xo‘jalik subyektlari har bir iqtisodiy voqelikni ilmiy asosda
chuqur tahlil qilib, boshqaruv qarorlarini o‘z vaqtida qabul qilganlarida edi, jahon miqyosida inqiroz tufayli o‘z faoliyatini to‘xtatgan, bankrot bo‘lgan korxonalar soni bu darajada ko‘p bo‘lmas edi.