Mavzu: Ish joylarida mehnatni tashkil qilish darajasini aniqlash

Mavzu: Ish joylarida mehnatni tashkil qilish darajasini aniqlash

REJA:

1. 
   Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini aniqlash uchun birlamchi ma’lumotlar
   
2. 
   Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini ko’rsatkichlari
   
3. 
   Ish joyida mehnatni tashkil qilinganlik darajasining umumiy ko’rsatkichining hisobi
   

Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini aniqlash uchun birlamchi ma’lumotlar
Mehnatni tashkil qilish – korxonada ish joylarining ahvoli va ularga xizmat ko’rsatish darajasi, mehnat taqsimoti va kooperatsiyasi, ilg’or mehnat usullarini o’rganish va joriy qilish, kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish, texnik va iqtisodiy asoslangan mehnat me’yorlarini joriy qilish, qulay psixofiziologik va sanitar-ggigiyenik sharoitlarni yaratib berish, texnologik va mehnat intizomiga qattiq rioya qilishini nazarda tutadi.
Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini miqdoriy jihatdan ifodalash uchun bir qancha ko’rsatkichlar hisoblanadi. Har bir ko’rsatkich koeffitsient holida berilib, ularning miqdori 0 va1 sonlarining oralig’ida bo’ladi. Koeffitsientining miqdori 1ga teng bo’lganda tegishli ko’rsatkich bo’yicha eng mukammal mehnatni tashkil qilishni tavsiflaydi.
Aksariyat koeffitsientlarning hisob-kitobida birlamchi ma’lumot sifatida ish vaqtining smenali (oylik) fondi olinadi. SHuningdek, birlamchi ma’lumot sifatida joriy hisobot ma’lumotlari ( me’yoriy kartalar, naryadlar, dispetcherlik jurnallari) statistic hisobot ma’lumotlari yoki asbob-uskunlardan foydalanish bo’yicha ma’lumotlar olinishi mumkin.
Hujjatlarda yetarlicha ma’lumotlar bo’lmagan taqdirda, ish kunining fotografiyasi, o’z-o’zini fotografiyasi yoxud lahzali(momently) fotografiya kuzatuvlari o’tkaziladi.

Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini ko’rsatkichlari
Mehnatni tashkil qilinganlik darajasini ko’rsatuvchi ko’rsatkichlarning hisobida haqiqiy va me’yoriy miqdorlar solishtiriladi va quyidagicha aniqlanadi:

1. 
   Mehnat taqsimoti koeffitsienti - ishchilarning muayyan ishga malakasi borligi darajasini ko’rsatadi:
   

Bu yerda - smena davomida ishchilar tomonidan vazifada ko’rsatilmagan ishlarni bajarish vaqt sarfi, minut;
-Ish kuning (smenaning) uzunligi, minut;
n-Ishchilarining soni, kishi;

2. 
   Mehnat usullarining ratsionalligi koeffitsienti - ishchi tomonidan unga berilgan ish vaqti davomida qanday bajarganligini samaradorlik darajasini tavsiflaydi:
   

Bu yerda - berilgan vazifani bajarish uchun barcha ishchilar tomonidan sarflangan vaqt, minut;
-berilgan vazifani bajarish uchun ilg’or tajribali ishchilar tomonidan sarflangan vaqt, minut;
M-ish operatsiyasining takrorlanish soni yoki bajarilgan ish hajmi, dona;

3. 
   Ish joylarini tashkil qilish koeffitsienti - sexlar, uchastkalrda ish joylarining me’yoriy ish joylariga qanchalik mos kelishini ko’rsatadi:
   

Bu yerda:
- namunaviy loyihalarda ko’rsatilgan talablarga javob beradigan ish joylarining soni;
- ish joylarining umumiy soni

4. 
   Mehnat intizomli koeffitsienti - smena davomida yoki bir kunlik ish vaqti davomida ishchining aybi bilan nobud bo’lgan vaqtni tavsiflaydi:
   

Bu yerda:
- o’rganilayotgan ishchilar guruhi bo’yicha smena davomida mehnat intizomini buzish natijasida nobud bo’lgan vaqt, ( ishga kechikib kelishi, ishdan barvaqt ketish, ish vaqtida o’z ishlari bo’yicha yurish va gaplashish , ish joyini kechirimsiz sabablarga ko’ra tark etish va boshqa) minut;
- mehnat intizomining buzilish natijasida nobud bo’lgan to’liq kunli ish vaqti, kun;
- berilgan davr ( oy, kvartal) uchun bir ishchining ish vaqtining rejali fondi, kun;
- berilgan bo’lumda ( sexda) ishlovchi ishchilar soni, kishi;

5. 
   Mehnatni me’yorlashtirish koeffitienti - korxonada mehnatni me’yorlashtirish darajasini baholaydi:
   

Bu yerda:

- mehnatni me’yorlashtiriladigan (ishbay va vaqtbay haq oluvchi) ishchilar soni, kishi;
-umumiy ishchilar soni;
-vaqt me’yori va xizmat ko’rsatish me’yorining zo’riqish koeffitsienti