Mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

va  grafik  usullaridan  keng  foydalaniladi.  Ayniqsa,  hozirgi  davrda  grafik  usulni  keng 

oʻzlashtirish  va  qoʻllash  zarurdir.  Grafiklar  nazariya  modellarini  ifodalashda  vositachi  boʻlib 

xizmat qiladi. Aniqroq qilib aytganda, grafik usul oʻzgaruvchi miqdorlar oʻrtasidagi bogʻliqlikni 

koʻrgazmali qilib tasvirlaydi. 

Bu  usullar  yordamida  iqtisodiy  jarayonlar  va  hodisalarning  mazmunini,  ulardagi 

oʻzgarishlarni, kelib chiqish sabab-oqibatlarini bilish mumkin boʻladi. 

Asosiy tayanch tushunchalar 

 

Iqtisodiyot – cheklangan  iqtisodiy resurslardan unumli  foydalanib,  insonlar uchun zarur 

boʻlgan  hayotiy  vositalarni  ishlab  chiqarish  va  yetkazib  berishga  qaratilgan  va  chambarchas 

bogʻliqlikda amal qiladigan faoliyatlar birligini ta’minlovchi iqtisodiy tizim. 

Ehtiyoj  - insonning yashashi va kamol topishi uchun kerakli hayotiy vositalarga boʻlgan 

zaruriyat. 

Iqtisodiy  resurslar  –  ma’lum  davrda  ma’lum  bir  mamlakat  ixtiyorida  toʻplangan  va 

mavjud  boʻlgan  ishlab  chiqarish,  xizmat  koʻrsatish,  ularni  iste’molchilarga  yetkazib  berish  va 

iste’mol  jarayonlarida  qoʻllanilishi  mumkin  boʻlgan  vositalar,  qoʻr-qutlar,  imkoniyatlar  va 

manbalardir. 

Iqtisodiyot  nazariyasi  fanining  predmeti  –  iqtisodiy  resurslar  cheklangan  sharoitda 

jamiyatning  cheksiz  ehtiyojlarini  qondirish  maqsadida  hayotiy  ne’matlarni  (va  xizmatlarni) 

ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va ularni iste’mol qilish jarayonida vujudga keladigan 

iqtisodiy  munosabatlar  tizimini,  ijtimoiy  xoʻjalikni  samarali  yuritish  qonun  –  qoidalarini 

oʻrganishdan iboratdir. 

Iqtisodiy qonunlar -  iqtisodiy hayotning turli tomonlarini, iqtisodiy hodisa va jarayonlar 

oʻrtasidagi takrorlanib turadigan, barqaror sabab-oqibat aloqalarini, ularning oʻzaro bogʻliqligini 

ifodalaydi. 

Iqtisodiy  kategoriyalar  -  doimo  takrorlanib  turadigan  iqtisodiy  jarayonlar  va  real 

hodisalarning ayrim tomonlarini ifoda etuvchi ilmiy-nazariy tushunchalar. 

Uslubiyat – iqtisodiy  jarayonlarni  ilmiy  bilishning printsiplari,  yoʻllari,  qonun-qoidalari, 

aniq hadislari tizimidir. 

Ilmiy  abstraktsiya  –  iqtisodiy  jarayonlarni  ilmiy  bilishda  qoʻllaniladigan  usullardan  biri 

boʻlib, tahlil paytida halaqit beruvchi ikkinchi darajali voqea-hodisalarni e’tibordan chetlashtirib, 

fikrni asosiy oʻrganilayotgan hodisaning asl mohiyatiga qaratishdir.