Mavzu: iqtisodiyot bilan tanishuv

Darsning uslibi:
 Tushuntirish, savol –javob, mustaqil ishlash. 
Darsning jixozi:
 Darslik, doska, ko‘rgazmali va tarqatma materilallar. 
Darsning borishi:
 yangi mavzuni bayoni 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ―Nima ishlab chiqarish kerak?‖, ―Qanday ishlab chiqarish kerak?‖, ―Kim uchun ishlab 
chiqarish kerak?‖ - degan savollarga, asosan bozor javob beradi. Shu bois bu tizimni bozor iqtisodiyoti, deb atashadi. 
Bozor iqtisodiyotining asosiy xususiyatlari: 1. Erkin iqtisodiy faoliyat. 2. Xususiy mulkchilik. 3. Erkin narxlar. 4. 
Iqtisodiy manfaatdorlik va foyda olishga bo'lgan intilish. 5. Monopoliyani rad etish. 6. Raqobat. 

---

Bozor iqtisodiyotining eng asosiy xususiyatlari bu xususiy mulkchilik va unga asoslangan erkin iqtisodiy faoliyatdir. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida turli xil mulk shakllari: xususiy, jamoa va davlat mulklari mavjud bo‗lib, ular teng huquqli 
rivojlanadi. Ishlab {chiqarish vositalarining ko‗pchilik qismi xususiy shaxslar qoMida bo‗lib, ular o‗z iqtisodiy 
faoliyatlarini mustaqil, erkin ravishda olib boradilar. Bu tizimda xoh u ishlab chiqaruvchi bo‗lsin, xoh u iste‘molchi 
bo‗lsin, ular tomonidan iqtisodiy yechim faqat bozor munosabatlari va qonunlaridan kelib chiqib tanlanadi. Narx erkin 
bo‗lib, u tovarga bo‗lgan talab va taklifning o‗zaro munosabati orqali shakllanadi. 
Bozor iqtisodiyotining yana bir muhim xususiyatlaridan biri - bozor ishtirokchilarining iqtisodiy manfaatga, foyda 
olishga bo ‗Igan intilishi, ishtiyoqidir. Har bir fuqarodagi ko‗proq foyda olishga bo‗lgan intilish, uning iqtisodiy va 
tadbirkorlik faoliyatini rag‗batlantiradi, yangilikka undaydi. Bu esa, oxir oqibat, ishlab chiqaruvchilar va 
iste‘molchilar orasidagi raqobatni keltirib chiqaradi. Raqobat - bozor iqtisodiyotining eng muhim uisusiyatlaridan biri 
hisoblanadi. Shunga ko‗ra, bozor iqtisodiyoti monopoliyani rad etadi. Chunki bunday monopoliya bor joyda erkin 
iqtisodiy faoliyat va raqobat bo‗la olmaydi. Yuqorida keltirilgan xususiyatlar asosida bozor munosabatlari shakllanadi, 
bozor iqtisodiyoti amal qilishi uchun shart- sharoitlar yaratiladi va iqtisodiyot boshqariladi.