Mavzu: iqtisodiyot bilan tanishuv

Narxga bog‘liq bo‘lmagan omillar 
Bozorda tovarga bo'lgan talabning o'zgarishiga narxga bog'liq 
bo'lmagan boshqa omillar ham ta'sir qiladi. Bu omillar quyi dagilar: 
1. Iste'molchilarning didi va yil mavsumining o'zgarishi, 
Iste'molchilar didi, yil mavsumi o'zgarishi va moda 
o'zgarishi natijasida tovarga bo'lgan talab o'sishi va aksincha, pasayishi hail mumkin. Masalan, yozda 
paltoga bo'lgan talab pasayadi. 
2. Bozordagi iste'molchilar sonining o'zgarishi.
 Ma'lumki, iste'molchilar soni ortsa, ularning biror tovarga 
bo'lgan talabi ham o'sadi, va aksincha. Masalan, shahar aholisining ko'payisln tibbiy xizmatga bo'lgan 
talabning o'sishiga olib keladi. 
3. Iste'molchilar daromadlarining o'zgarishi.
 Odatda, aholi daromadlarining ortishi bilan deyarli barcha 
tovarlarga bo'lgan talab o'sadi. Bunday tovarlar normal tovarlar, deb ataladi. Lekin shunday tovarlar ham 
borki, ularga bo'lgan talab ahull daromadlarining kamayishi bilan o'sadi. Bunday tovarlarm iqtisodchilar 
past tabaqali tovarlar, deb atashadi. Masalan, aholi daromadlarining kamayishi sifati past va eski 

---

avtomobillarga bo'lgan talabning o'sishiga olib keladi. 
4. O'zaro bog'liq tovarlar narxining o'zgarishi.
 Bir tovni narxining o'zgarishi ikkinchi tovarga bo'lgan 
talabning o'zgarishigl olib kelishi mumkin. Bunday tovarlar jufti о 'zaro bog'liq tovarlar, deb ataladi. O'zaro 
bog'liq tovarlarga biz yuqorida gap yuritgan bir-birining o'rnini bosuvchi (masalan, "Hot-dog" va somsa) va 
bir - birini to'ldiruvchi (masalan, avtomobil va benzin) tovarlar misol bo'la oladi. 
5. Yaqin kelajakda iste'molchilar daromadlari va tovar narxi o'zgarishining kutilishi.
 Agar yaqin kelajakda 
aholi daromadlarining oshishi kutilayotgan bo'lsa, ular ayni paytdagi kundalik xarajatlarini kamroq 
chegaralay boshlashadi va shu bois ko'proq tovarlar sotib ola boshlaydilar. Aksincha, aholi daromadlarining 
pasayishi kutilayotgan bo'lsa, ular ayni paytda tovarlar sotib olishni ko'proq chegaralay boshlashadi va bu 
tovarlarga bo‘lgan talabning pasayishiga olib keladi.