Mavzu: “Iqtisodiy o`sish va uning samaradorligi muommolari” Bajardi: Nurulloev I. Tekshirdi: Ma’morov B. Toshkent – 2018 reja

Xulosa

Yuqoridagi ma’lumotlar va tahlil natijalarini xulosalab shuni aytish mumkinki, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiy o`sishi faqatgina ekstensiv ravishda davom etmasdan, intensiv tarzda rivojlanib borsa aholi farovonligiga hamda uning har tomonlama rivojiga katta ta’sir ko`rsatadi.

Yuqorida ko`rilgan barcha iqtisodiy modellar ayrim makroiqtisodiy parametrlarni o`zgarmas deb olganligi sababli to`laqonli to`gri deb aytish qiyin, shunday bo`lsada bu modellar asosiy holatni ko`rsatib berishga qodir, iqtisodiy o`sishdek murakkab jarayonni tavsiflash qiyin, albatta.
Jaxondagi rivojlanayotgan mamlakatlarning butun jaxon YaMMsidagi hissasi ortib borayotganligi butun dunyo bo`ylab iqtisodiy tenglik ortib borayotganligini anglash darkor.
Yuqorida ko`rib chiqilgan mamlakatlar : Rossiya, Malayziya va O`zbekiston davlatlari katta iqtisodiy potensialga ega ekanliklari hamda geopolitik jihatdan har tomonlama qulay joylashganliklari iqtisodiy islohotlarning to`g`ri olib borayotganliklari ularning keljakdagi rivojlari uchun ham turtki bo`lishi aniq.
Iqtisodiy o`sishning asosiy muammolari bo`lmish resurslar taqchilligi, investitsiya kirib kelishining kamligi hamda ishchilar va texnologiyalar sifatini oshirish masalalarini yechish orqali barcha mamlakatlar o`z salohiyatlaridan kelib chiqqan holda iqtisodiy o`suvchilar toifasiga kirishi mumkin.
Masalaning asl mohiyatiga kelsak, agar biror bir davlatda iqtisodiy o’sish yuz berib, YAIM oshib borsa, u qo’shni mamlakatlar iqtisodiga quyidagicha tas’ir qiladi :

• 
  iqtisodiy o’sish oqibatida ichki yoki mintaqaviy talab tufayli qo’shni mamlakatlar bilan qo’shma korxonalar tashkil qilinishi mumkin ;
  
• 
  qo’shni mamlakatlar ixtisoslashgan mahsulotlarni ichki talab tufayli ko’proq import qilib, ularga iqtisodiy foyda olib kelishi mumkin ;
  
• 
  integratisiyalashish jarayoni tezlashadi ;
  
• 
  mintaqadagi resurs( yoqilg’i, suv va boshqalar)lar intensiv yo’l bilan ishlatiladi ;
  
• 
  yuqori talablarga javob beradigan bozor tuzilmasi shakllanadi ;
  
• 
  mintaqaviy yoki xalqaro hamkorlik orqali yangi mahsulotlar(brendlar) kashf qilinadi ;
  
• 
  qo’shni mamlakatlarga investitsiya kiritish hajmi ham ortib boradi.
  

Yuqoridagi omillardan xulosa chiqargan holda O’zbekiston mintaqviy va o’z ichki imkoniyatlaridan intensiv foydalanib, mamlakat iqtisodiyotini farovonlashtirishi mumkin. Bu esa nafaqat biz uchun, balki qo’shni davlatlar iqtisodiyoti uchun ham foydali hisoblanadi.
Hozirgi iqtisodiy inqiroz barcha mamlakatlariga xavf solib turgan bir paytda iqtisodiy o`sish jarayonlari ancha sekinlashgan bo`lsada, ayrim mamlakatlar uchun inqirozning ijobiy oqibatlarini ham tan olishimiz darkor. Xususan, mamlakatimiz iqtisodiy inqiroz sharoitida ancha zarar ko`rganiga qaramasdan, o`zining nechog`lik iqtisodiy islohotlar to`g`ri yo`lga q`yilganligini, “Bozor iqtisodiyotiga o`tishning o`zbek modeli” o`zini to`laligicha oqlayotganligi dunyo mamlakatlari tomonidan ham tan olinmoqda. Bu esa o`z navbatida Xalqaro investorlar tomonidan mamlakatimizga ishonchlari ortib, katta miqdorda investitsiyalar kiritayotganliklari fikrimizning yaqqol dalilidir.
O`zbekiston iqtisodiy sharoitida ko`p ukladli iqtisodga asoslangan holda iqtisodning barcha jabhalarini rivojlantirish hamda maxsulot va xizmatlar bozorida raqobatni oshirish maqsadida geografik qulay joylashganligi sababli tashqi savdoni kengroq ochib berish, ayniqsa, yuqorida ta’kidlab o`tilganidek qo`shni davlatlar bilan aloqani kuchaytirish uzoq muddatda davlatimiz rivojiga katta hissa qoshishi tayin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati