Mavzu: Iqtisodiy matematik modellar tasnifi Reja

Funksional  va  strukturaviy  modellar  bir-birini  to„ldiradi.  Bir  tomondan 

funksional modellarni o„rganishda obyektning ichki strukturasi haqida gipotezalar 

yuzaga  keladi  va  strukturaviy  modellashtirishga  yo„l  ochadi.  Ikkinchi  tomonidan 

esa  strukturaviy  modellar  tahlili  obyektning  tashqi  shartlar  o„zgarishiga 

munosabati haqida axborot beradi. 

Stoxastik  modellarga  ehtimollar  nazariyasi  qonuniyatlariga  bo„ysunuvchi 

tasodifiy  jarayonlarni  ifodalovchi  modellar  kiradi.  Bu  modellarda  izlanayotgan 

natijaviy  ko„rsatkichning  aniq  ko„rinishda  topilmasdan,  balki  unga  ta‟sir  etuvchi 

omillar  orqali  statistik  funksiya  shaklida  ifodalanadi.  Qat‟iy  funksional 

bog„liqlikda  bo„lmagan  modellar  va  imitatsion  modellarni  ham  shu  turkumga 

kiritish mumkin. 

Iqtisodiy-statistik  modellar  o„zgaruvchi  omilning  miqdor  qiymatini  aniqlab, 

ta‟sir  etuvchi  omillarlarga  bog„lanishini  ma‟lum  aniqlik  bilan  ifodalaydi.  Bu 

bog„lanishlar korrelyatsia va regressiya tenglamalari orqali ko„rsatiladi. 

To„rtinchi avlod kompyuterlarining paydo bo„lishi matematik modellashtirish 

uslubiyotiga yangi sifat o„zgarishlari kiritdi. Kompyuter yordamida tuzilgan model 

va  algoritmlar  asosida  hisob-kitob  ishlarini  bajarish  vositasi  sifatidagina  emas, 

balki  modellami  qurish  va  model  yordamida  tajribalarni  (sinov,  eksperiment) 

o„tkazishda muhim o„rin egalladi. Bu yangi ilmiy izlanish yo„nalishidan imitatsion 

modellashtirish nomini, modellar esa imitatsion model nomini oldi.