Мавзу: Инвестиция фаолиятида рисклар ва уларни пасайтириш йўллари

Лойиҳа рисклари:

• Лойиҳа иштирокчилари риски - бу иштирокчиларнинг лойиҳа фаолияти доирасида ўз мажбуриятларини англаган ҳолда ёки мажбурий тарзда бажармаслик риски. Биргина лойиҳа иштирокчисининг ўз мажбуриятларини бажармаслиги, бошқа иштирокчиларнинг ўз мажбуриятларини бажара олмаслигига олиб келиши, натижада лойиҳа барбод бўлиши мумкин.
• Лойиха смета қийматининг ошиш рискига қуйидагилар сабаб бўлиши мумкин: лойиҳалаш жараёнидаги хатолар, пудратчиларнинг ресурслардан самарали фойдаланишни таъминлай олмаслиги, лойиҳани амалга ошириш шартларини ўзгариши ва бошқалар.
• Қурилишни ўз вақтида тугалланмаслик рискига қуйидагилар таъсир кўрсатади: пудратчиларнинг ўз мажбуриятларини бажармасликлари; ташқи шарт-шароитларнинг ўзгариши, қурилиш ишлари муддатининг чўзилиб кетиши натижасида қўшимча харажатлар келиб чиқиши: кредит бўйича фоизларни ҳисоблаш, нархларнинг инфляция натижасида ўсиши оқибатида иш ва материал қийматининг ошиши каби қўшимча харажатларни келтириб чиқаради.

Иш ва объект сифатининг пастлиги риски пудратчилар мажбуриятининг бузилиши, лойиҳалаштиришдаги хатолар ва бошқалар натижасида келиб чиқиши мумкин. Объект сифатининг пастлиги натижасида лойиҳа бўйича қўшимча инвестицион ҳаражатлар қилиниши керак бўлади.

• Иш ва объект сифатининг пастлиги риски пудратчилар мажбуриятининг бузилиши, лойиҳалаштиришдаги хатолар ва бошқалар натижасида келиб чиқиши мумкин. Объект сифатининг пастлиги натижасида лойиҳа бўйича қўшимча инвестицион ҳаражатлар қилиниши керак бўлади.
• Конструкцион ва технологик риск. Конструкцион риск - бу инвестиция босқичидаёқ лойиҳанинг техник амалга ошмаслик рискидир. Бу лойиҳа хужжатларини ишлаб чиқувчиларнинг хатолари, бу хужжатларни ишлаб чиқишда зарур бўлган маълумотларни етарли ёки аниқ эмаслиги натижасида рўй бериши мумкин. Технологик риск - бу ишлаб чиқариш технологияларининг саноат даражасида қўлланилмаслиги натижасида маълум техник-иқтисодий параметрлардан объект эксплуатациясидаги чекланишлар риски. Бунга эксплуатация ҳаражатларининг ошиши, экологик меъёрларга мос келмаслик кабилар таъсир этади.
• Ишлаб чиқариш риски - бу ишлаб чиқариш жараёнида камчиликларни юзага келиш риски. Бу риск ишлаб чиқариш давомийлигининг бузилишида, объектнинг лойиҳавий қувватга эришмаслигида, қўшимча ишлаб чиқариш ҳаражатларида намоён бўлади.