Mavzu: intervyu olish va intervyu berish qoidalari

MAVZU: INTERVYU OLISH VA INTERVYU BERISH QOIDALARI

Ommaviy axborot vositalarida keng qo‘llaniladigan axboriy janrlardan biri intervyu (qisqa suhbat)dir. Bu so‘z inglizcha bo‘lib, “so‘rab olish, surishtirish” degan ma’noni bildiradi. Mazkur janrning matbuotda keng uchrashining sababi shundaki, hayotdagi har bir fakt, voqea va hodisaning qanday bo‘lib o‘tganligi, tafsiloti odatda, shu faktdan xabardor bolgan voqea, hodisani ko‘rgan -bilgan odamlardan so‘rab-surishtirib bilinadi, keyingina biror janrdagi matbuot materialiga asos bo‘ladi. Shu boisdan, so‘rash, surishtirish avallo, hayotni bilish vositasi bo‘lsa, uning matbuotdagi aksi esa axboriy publitsistikaning eng muhim, keng tarqalgan, ommabop janri hisoblanadi. Bu janr janr ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy-ishlab chiqarish, madaniy-ma’rifiy hayotining barcha sohalarida qo‘llaniladi. Shu bilan birgalikda u ommaviy vositalari – gazetalar, jurnallar, radio, televideniye, axborot agentliklari, internetdan doimiy joy olib keladi.

• Avallo, intervyu rasmiy va norasmiy xillarga bo‘linadi. Rasmiy intervyular asosan hukumat rahbarlarining faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan biror muhim voqea – rasmiy uchrashuv, safar, yirik anjuman va zarur sanalarga va boshqa davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan tadbirlarga bag‘ishlanib o‘tkazilgan matbuot yig‘inlarida beriladi. Norasmiy intervyu esa jurnalistlar tomonidan u yoki bu voqea, hodisa haqida yoziladi.

• O‘z tuzilishi jihatidan intervyu ikki xil intervyu-dialog, intervyu-monolog shaklida ham bo‘lishi mumkin. Intervyu-dialogda muxbir va suhbatdosh o‘zaro savol-javob qilishadi. Bu savol-javob tayyorlanish jrayonida to‘g‘ridan-to‘g‘ri og‘zaki ko‘rinishda yoki yozma savol-javob tarzida olib boriladi.

• Respublikamizning mashhur kishilari, fan arboblari, yozuvchilar, san’atkorlar, ishlab chiqarish ilg‘orlari, tadbirkorlardan olingan intervyular mat buotimizda, radio, televideniyeda turli ruknlar ostida tez-tez berib boriladi. Ko‘rinib turibdiki, intervyu janrining bu asosiy ko‘rinishi jamiyat hayotining barcha muhim tomonlari haqida xabar berishda keng qo‘llaniladi. Intervyu-monologda muxbir bergan birgina savolga suhbatdosh tomonidan berilgan javob o‘z aksini topadi. Bunday intervyu odatda hayotdagi birorta muhim ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy-ma’naviy masala yoki muammoni yoritish uchun qo‘llaniladi.bunda suhbatdoshning javobi unig tilidan yoki jurnalist tomonidan sharhlanib berilishi mumkin. Bunday intervyu odatda hajm jihatdan dialog-intervyudan kichikroq bo‘ladi.

• Ko‘rinib turibdiki, intervyu janri turli, rang-barang ko‘rinishlarga ega bo‘lib, ular ijtimoiy hayotni keng va chuqur yoritish, undagi muh im fakt, voqea va hodisaladan o‘quvchilarni xabardor qilish, jamoatchilik fikrini uyg‘otishga xizmat qiladi. Eng ommabop va ta’sirchan bu janr jurnalistdan juda kata mehnat, topqirlik, va mahorat talab qiladi.