Mavzu: innovatsion loyihalarni boshqarish

Инновацион ишланмаларнинг хусусиятлари.
Катта йирик давлат лойиҳалари учун уларнинг мақсадларига мувофиқ, мамлакатдаги
иқтисодий ва сиёсий вазият ҳамда лойиҳанинг ҳуқуқий хавфсизлиги, лойиҳага жамоатчилик жавобгарлиги, лойиҳанинг иш билан бандлиги ва бошқалар сабабли мақсадли мезонлари муҳим аҳамиятга эга. Aтроф-муҳит, илмий-техникавий, саноат, тижорат ва бозор мезонлари, лойиҳанинг минтақавий хусусиятлари, лойиҳани ишлаб чиқувчи мезонлари (тажриба, малака, молиявий барқарорлик, потенциал) бўлиши мумкин.
Замонавий ҳар қандай лойиҳа ўзига хослик, инновация хусусиятларига эга бўлиши керак.
Инновацион лойиҳаларни комплекс баҳолаш учун уларнинг хусусиятлари одатда ишланмалар объектининг мақсадига мувофиқ белгиланади. Ишланмалар объекти (иши)
тури бўйича илмий-тадқиқот, ихтирочилик, лойиҳа-конструкторлик, технологик, ишлаб чиқариш, ташкилий-бошқарув, маркетинг, таъминловчи (маълумотлар базалари, дастурлар, асбоблар, логистика, ўқув қўлланмалари, стандартлар ва бошқалар) бўлиниши
мумкин. Улар ушбу турларнинг мазмунини турли хил ҳажмда мураккаб қилиш учун
бирлаштирилиши мумкин. Баҳолашнинг методологияси универсал бўлиши керак ва ишланмаларнинг маълум бир турига таснифлашига боғлиқ эмас.
Илмий ва ўқув адабиётларида инновацион ишланмаларнинг асосий хусусиятларини
аниқ баҳолашнинг аниқ таърифи йўқ, бу эса уларининг эксперт баҳолашларида чалкашликка олиб келади.Масалан, тадқиқот ишлари ва лойиҳаларда, қоида тариқасида, илмий
натижалар илмий янгиликнинг ўзига хос хусусияти остида ўзига хос хусусиятларини
таъкидламасдан тақдим етилади; баъзи ҳолларда илмий аҳамиятга эга эмас, ёки нотўғри талқин этилади; амалий янгиликлар ва аҳамиятлилик худди шу тарзда оқланмайди; долзарблиги барча жиҳатларда куъриб чиқилмайди; у энг муҳим хусусиятни - илмий ва
амалий ишланмаларнинг рақобатбардошлигини кўрсатмайди ёки чекланган кўрсаткичлар бўйича баҳоланади. Баҳолаш фаолиятининг асослари бўйича чоп этилган материаллар асосан бозорга киритилган маҳсулотларга тааллуқлидир ва инновацион маҳсулотларга билвосита муносабатларга эга.
Энг муҳим инновацион хусусиятларни ва ишланмалар кўрсаткичларини
таъкидлайдиган экспертлар баҳолаш тизимини яратиш зарурати туғилди (Тавсия этилган рейтинг (баҳолаш) тизимининг асосий ғояси ёки концепцияси
кўрсаткичлар шаклида ишланмалар хусусиятларини (белгиларини) тўлиқ таснифлаш, уларни гуруҳларга ва турларга бўлиниш, тадқиқот ва амалий натижалар учун асосий кўрсаткичларни аниқлаш ва балл билан тузатишлар билан аниқлаш ишланмаларнинг ўзига хос хусусиятларини тавсифловчи сифат кўрсаткичлари бўйича коеффициентлардан фойдаланиш. Бу ерда умумий хусусиятларнинг бешта гуруҳи ажралиб туради:
‒илмий хусусиятга эгалиги, яъни илм-фан талабларига жавоб берадиган катта миқдордаги ишланма;
‒амалийлик, яъни амалий фойдаланиш учун зарур бўлган катта миқдордаги ишланма;
‒долзарблиги, яъни муайян вақт ичида ривожланиш жараёнида мулкий эҳтиёжларини ифодаловчи мезон;
‒тўлиқлик, яъни экспертизага тақдим этиш учун ишланманинг тайёргарлик даражаси;
‒рақобатдошлик, яъни рақиблардан куъра кўпроқ ижтимоий, ишлаб чиқариш ва корпоратив эҳтиёжларни ва манфаатларни қониқтирадиган инновацион ишланма
хусусиятларининг тўплами.
Ҳар бир хусусият тури ва гуруҳи томонидан блокланган ўз кўрсаткичларига эгадир.