Mavzu: Imidazol asosida sentizlar moddalarning biologik faolligi

N- arilimidazollar va arzonroq, lekin kamroq reaktiv, 1-xlorbutan yoki (3-xloropropil) trimetoksisilandan boshlab N , N'-assimetrik o'rnini bosuvchi imidazolium yodidlari seriyasi sintez qilindi. Kaliy yodidning qo'shilishi va erituvchi sifatida 1,2-dimetoksietandan foydalanish ushbu tuzlarning multigram miqdorini sintez qilish imkonini berdi.



N -metilimidazol aza-Maykl reaksiyalari uchun istiqbolli katalizator hisoblanadi. N-metilimidazoldan foydalangan holda a,b-to'yinmagan karbonil birikmalariga turli N- geterotsikllar kiritildi, N -geterosiklik hosilalarning yuqori samarali, tez va yuqori mahsuldor sintezi.

2-Litioimidazol xona haroratida THFda katalitik miqdorda izopren borligida lityum metall yordamida tayyorlangan. Ushbu organolitiy birikmasini karbonil elektrofillar bilan reaksiyaga kiritish orqali 2-(gidroksialkil)imidazollar va 2-(aminoalkil)imidazollar yaxshi samaraga ega boʻldi.

Xulosa.
1. Xulosa qilib aytganda imidazol va uning birikmalari sanoat, farmasevtika, o’simlik va hayvon organizmlari uchun ahamiyatlidir.
2. Imidazol birikmalari farmasevtikada keng miqyosda ishlatiladi. Imidazol bir qator farmasevtik dorilar tayyorlashda ishlatiladi. Imidazol ishtirok etgan dori vositalari qo’zg’atuvchilarga qarshi, gelmintlarga qarshi, rakka qarshi va shu kabi kasalliklarni davolashda ishlatiladi. Sintetik imidazol fungitsid va antifungal, antiprotozal va antipertensive tibbiy dorilar olishda ishlatiladi.
3. Tiofillin molekulasining asosiy qismi imidazoledir, u choy barglarida va koffe donachalarida bo’lib markaziy nerv sistemasini stimullaydi. 
4. Imidazol va uning birikmalari antigelmint vositlar tayyorlshda ishlatiladi. 5. Ular odam va hayvon organizmida uchraydigan zararkunanda qurtlar va boshqa zararli organizmlarni organizmdan chiqarib tashlashda, davolashda ishlatiladi. Imidazol aminokislota, gistid va autakoid, gistamin tarkibidagi ota-ona skeletidir. Imidazol halqalarini o'z ichiga olgan muhim dorilar orasida ketokonazol (antifungal), midazolam (sedativ) va metronidazol (antibiotiklar) mavjud. Bu biotin (vitamin), nuklein kislota va turli alkaloidlarda mavjud bo'lgan asosiy skelet. Losartan (angiotensin retseptorlari blokeri), Eprosartan (angiotensin retseptorlari blokeri), neomitsin (antibiotik) va klotrimazol (antikanser) ham imidazol yadrosini o'z ichiga oladi.