Mavzu: ijtimoiylashuv jarayonida shaxs hayotiy yónalishining shakllanishi

Yana bir nuqtai nazar, jarayonning yosh bosqichlariga bo’linishi bilan bog’liq emas. Olimlarning fikricha, birlamchi va ikkilamchi sotsializatsiya hayot davomida davom etadi. Birlamchi moslashish belgisi – bu yaqin atrofdagi odamlarni o’z ichiga olgan dirijyorlarning ta’siri: ota-onalar, qarindoshlar, do’stlar. Biror kishi ular bilan norasmiy munosabatda bo’ladi. Ikkilamchi ijtimoiy moslashuv inson bilan rasmiy munosabatlarga ega bo’lgan dirijyorlardan kelib chiqadigan normalar va qoidalar ta’siri ostida sodir bo’ladi. Bular notanish odamlar, muassasalar, maktablar, ishlab chiqarish jamoasi ma’muriyatlari, armiya, uy boshqaruvi va boshqalarning rasmiy vakillari.

Ijtimoiylashuvga qanday omillar ta'sir qiladi?

Jamiyatga moslashish jarayoniga ko’plab omillar ta’sir qiladi, ammo asosiylari quyidagilar:

* shaxsning irsiy xususiyatlari;

* yaqin jismoniy ijtimoiy muhit;

* umumiy madaniyat;

* guruh tajribasi darajasi;

* o’zining noyob tajribasi.

Biologik irsiy omil, shuningdek, ularning ijtimoiy guruhining madaniy xulq-atvori namunalarini ko’rsatadigan yaqin atrof-muhit shaxsning shakllanishiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Ammo jamiyatga moslashish jarayoniga ta’sir qiluvchi hal qiluvchi omillar guruh ijtimoiy tajribasi va shaxsning o’zi tomonidan to’plangan noyob tajribadir.

Ijtimoiylashuv

Ijtimoiylashuv

Ijtimoiylashtirish tushunchasi

Ijtimoiylashtirish tushunchasi

• Shaxs tomonidan boshqa odamlar bilan normal munosabatda bo’lishga imkon beradigan xulq-atvor qoidalari, ijtimoiy me’yorlar, axloqiy qadriyatlar, qobiliyatlar, ko’nikmalar, bilimlar va psixologik munosabatlarni o’zlashtirish jarayonini nazarda tutadi.

Desotsializatsiya 

• Ijtimoiylashuvga qarama-qarshi bo'lgan, shaxs ilgari boshqargan va qadrlagan qadriyatlar, aloqalar, me'yorlar va munosabatlarning ma'nosi yo'qolgan jarayon desotsializatsiya deb ataladi. Masalan, bu jamiyatdan izolyatsiya qilinganda, odam qamoqqa tushganda yoki dunyoqarashini tubdan o'zgartirib, monastirga borganida sodir bo'ladi. Ko'pincha desotsializatsiya psixologik sabablar bilan izohlanadi, agar odam jamiyatni ataylab tark etganda, uning qoidalari va normalarini qabul qilmasdan, hayotga qiziqish yo'qoladi.