1) Nazoratning umumiy usullari (tahlil, sintez, induktsiya, deduktsiya, taqqoslash, modellashtirish, mavhumlashtirish, tajriba va boshqalar.); 2) Nazoratning empirik metodik usullari (inventarizatsiya, ishlarning nazorat o'lchovi, uskunalarning ishga tushirilishi, formal va arifmetik tekshiruv, ikki tomonlama tekshiruv, teskari hisoblash usuli, bir turdagi faktlarni solishtirish metodi, xizmat tekshiruvi, turli ko'rinishdagi tekshiruvlar, skanerlash, mantiqiy tekshiruv, yozuv va og’zaki so'rovlar va boshqalar.); 3) Iqtisodiy fanlarga yaqin fanlarning maxsus usullari (iqtisodiy tahlil usullari, iqtisodiy-matematik usullar, ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usullari). 1) Nazoratning umumiy usullari (tahlil, sintez, induktsiya, deduktsiya, taqqoslash, modellashtirish, mavhumlashtirish, tajriba va boshqalar.); 2) Nazoratning empirik metodik usullari (inventarizatsiya, ishlarning nazorat o'lchovi, uskunalarning ishga tushirilishi, formal va arifmetik tekshiruv, ikki tomonlama tekshiruv, teskari hisoblash usuli, bir turdagi faktlarni solishtirish metodi, xizmat tekshiruvi, turli ko'rinishdagi tekshiruvlar, skanerlash, mantiqiy tekshiruv, yozuv va og’zaki so'rovlar va boshqalar.); 3) Iqtisodiy fanlarga yaqin fanlarning maxsus usullari (iqtisodiy tahlil usullari, iqtisodiy-matematik usullar, ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usullari). Mulk va majburiyatlar inventarizatsiyasi Ichki auditni o'tkazishda auditor tomonidan moddiy aktivlarni (ishlab chiqarish zaxiralari, pul mablag’lari, asosiy vositalar va boshqalarni), boyliklar inventarizatsiyasini o'tkazish, ko'rik va qayta hisobdan o'tkazish, shuningdek hisob-kitoblar va majburiyatlar inventarizatsiyasi hamda balansning boshqa moddalari qayta hisob-kitobi kabilardan keng foydalaniladi. Inventarizatsiya o'tkazishni tartibga soluvchi asosiy me'yoriy hujjatlar quyidagilar hisoblanadi: “Buxgalteriya hisobi to‘g’risida”gi qonun; “Inventarizatsiyani tashkil etish va otkazish” nomli 19-son BHMS. Inventarizatsiya o'tkazish ko'rsatmalariga binoan inventarizatsiya bir nechta bosqichlarda o'tkaziladi. har bir bosqichda tegishli birlamchi hujjatlar tuziladi. Bunda birinchi bo'lib inventarizatsiya o'tkazish to‘g’risidagi buyruqlar (qaror, farmoyish) bajarilishi ustidan nazorat jurnalida ro'yxatga olinadigan inventarizatsiya o'tkazish to‘g’risida buyruq (qaror, farmoyish) chiqariladi. Keyin esa haqiqatda mavjud mulklar va moliyaviy majburiyatlar hisobi to‘g’risida ma'lumotlar beruvchi inventarizatsiya ro'yxati va dalolatnoma to'ldiriladi. Inventarizatsiyaning keyingi bosqichida esa buxgalteriya hisobi hisobvaraqlarida aks ettirilgan natijalar tekshiruv natijalari bilan taqqoslanadi. Asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, tovar-moddiy boyliklar, tayyor mahsulot va boshqa boyliklar holatini aks ettirish uchun taqqoslama qaydnomalar tuziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |