Мавзу: халқаро савдо назарияси

Халқаро савдонинг замонавий назариялари

• Д. Рикардо моделида ишлаб чиқилган ва Э. Хекшер, Б. Олин, П.Самуэльсон ҳамда В.Столперлар томонидан тўлдирилган савдо концепциясига нафақат мамлакатлар ўртасидаги ўзаро фойдали савдони йўлга қўйиш, балки мамлакатлар ривожланиши ўртасидаги фарқларни камайтириш воситаси сифатида ҳам қаралади

М. Портер ўз тадқиқотлари натижасида мамлакат тармоқлари ва фирмаларининг рақобат устун-лигини белгиловчи омилларни икки гуруҳга бўлади:

• 1.Асосий омиллар:
• -зарур сифатга эга ва етарлича миқдордаги ишлаб чиқариш омиллариниг мавжуд бўлиши;
• -мамлакат ичида мазкур тармоқ маҳсулотига бўлган талабнинг хусусиятлари, унинг сифат ва миқдор характеристикалари;
• -мамлакатда ушбу тармоққа йўлдош ва уни таъминлаб турувчи, жаҳон бозорида рақобатбардош бўлган тармоқларнинг мавжудлиги;
• -фирманинг стратегияси, шунингдек ички бозордаги рақобат характери

М. Портер ўз тадқиқотлари натижасида мамлакат тармоқлари ва фирмаларининг рақобат устунлигини белгиловчи омилларни икки гуруҳга бўлади:

• 2.Қўшимча омиллар:
• -тасодифий ҳодисалар;
• -ташқи иқтисодий фаолият юритувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш бўйича ҳукумат фаолияти.

Маҳсулот экспорт қилувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш, мамлакат ичида қулай бизнес муҳитини яратиш, ишлаб чиқариш ва бозор инфратузилмасини ривожлантириш, божхона божларининг пасайтирилиши, субсидиялар ва имтиёзли кредитлар бериш, бошқа халқаро шартномалар тузиш орқали миллий корхоналарнинг чет мамлакатлардаги фаолияти учун қулай шароитлар яратиш каби тадбирлар уларнинг рақобат устунликларини оширишга хизмат қилади.

• Маҳсулот экспорт қилувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш, мамлакат ичида қулай бизнес муҳитини яратиш, ишлаб чиқариш ва бозор инфратузилмасини ривожлантириш, божхона божларининг пасайтирилиши, субсидиялар ва имтиёзли кредитлар бериш, бошқа халқаро шартномалар тузиш орқали миллий корхоналарнинг чет мамлакатлардаги фаолияти учун қулай шароитлар яратиш каби тадбирлар уларнинг рақобат устунликларини оширишга хизмат қилади.