Mavzu: grammatika va uning bo‘limlari reja


Payt ma’nosining ingliz va o`zbek tillari tizimida voqelanishi



Download 40,03 Kb.
bet3/7
Sana04.08.2021
Hajmi40,03 Kb.
#137844
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
7 (1)

Payt ma’nosining ingliz va o`zbek tillari tizimida voqelanishi



So`z turkumlari


o`zbek tilida

ingliz tilida

t u r k u m l a r i

fe’llar

Hoz.zamon: yozaman, yozmoqdaman.

O`tgan zamon: yozdim, yozgan edim.

Kelasi zamon: yozaman, yozmoqchiman.


Pres.: I write. I am writing.

Past: I wrote. I had written.



Future: I’ll write.

Otlar

Kun, kecha, kunduz, yil, sutka, fasl, sahar, asr, namozshom, oqshom, erta, peshin, tong, nahor , indin, bugun .

Evening, day, night,centure, afternoon, morning, year, season, era, future,dawn,

old (yosh);

M u s t a q i l s o` z

Sifat

Tonggi, kuzgi, qishki, bahorgi, tunggi, sirtqi, kunduzgi, kechki;

Fast, early,late,slow,short (day), long

(night);





Son

Soat 7da uyg`ondi.Mustaqilligimizga 13yil to`ldi.

He came at 6 o`clock. Our republik was independent in 1991.




Ravish

Endi, hali, boya, doim,

saharlab, ertalab, mudom, faqat;

Never, ever, usually, often, ago, yet, now, then, nowadays, lately, after, before, untill, forever, always, meanwile, recently;




Olmosh

Shu-shu (Shu-shu Fotima kelmay qo`ydi); so`roq olmoshlari: qachon? qachondan buyon? qachongacha?



When?





Yordamchi so`z turkumlari

ko`makchi

Sayin, sari (Ko`rgan sari ko`rging kelaveradi); Yarim ko`makchi so`z: avval, keyin, so`ng;-gacha (qo`shimchasimon ko`makchi); qadar (sof ko`makchi); bilan (Qo`ng`iroq chalinishi bilan darsga kirdim);

C o n j u n c t i o n s

as soon as...,...as long

as …, since, before, after, until, while;




bog`lovchi

Dam…dam,…ba’zan…ba’zan,

goh…goh;




yuklama

Toki, -u, -yu (Qo`ng`iroq chalindi-yu, dars boshlandi).

P r e d l o g s

At night, on November, in 1991, in the morning, during the lesson;

By four o`clock, from 5 till 6;



Affiksatsiya



-da (o`rin payt): peshinda,-dan

(chiqish): peshindan,-ga (jo`nalish): peshinga qarab;






Ko`rinadiki, har bir tilning grammatik ma’no ifodalash usul va vositalari farq qilgani hamda har bir til o`ziga xos ichki grammatik qurilishga ega bo`lganidek, o`zbek va ingliz tillarida payt grammatik ma’nosini yuzaga chiqarish imkoniyatlari benihoya keng va o`ziga xos, farqlidir.

Qiyoslanayotgan tillar tizimida (morfologik sathda) zamon tushunchasini ifodalovchi umumiy imkoniyatlarni – ot, sifat, son, ravish va fe’l turkumlari misolida kuzatish mumkin. Demak, o`zbek tilidagi zamon otlari ingliz tilida vaqt munosabatini anglatuvchi otlarga, payt mazmunini bildiruvchi sifat va ravishlar ma’lum jihatdan qiyoslangan til turkumlari xususiyatlariga o`xshab ketadi. Biroq o`zbek morfologiyasida ravishlar mustaqil ma’noli o`zgarmas so`zlar bo`lsa, ingliz tilida sof ravishlardan tashqari yasama ravishlar hosil qilinishi mumkin (late- sifat, lately-ravish). Shuningdek, differensial belgilarni yana zamon kategoriyasini ifodalaydigan fe’llar orqali aniqlash muhimdir: payt ma’nosini o`zbek tilidagi fe’llar zamon qo`shimchalari orqali (sintetik usulda) ifodalasa, ingliz tili fe’llari analitik tillarga xos bo`lgan ichki fleksiya, suppletivizm orqali yuzaga chiqaradi.

O`zbek tili yordamchi so`zlar va kelishiklar vositasida ham payt ma’nosini lisoniy ifodalashda keng imkoniyatlarga ega. Ingliz tilida esa bu vazifani predloglar o`z zimmasiga olgan (ingliz tilida predloglar kelishiklar vazifasini bajarishini esga oling). Mazkur jihatlar ham tillararo farqli tomonlarni ko`rsatib turibdi.

Shunday qilib, zamon tushunchasini ifodalash imkoniyatlari tipologiyasi har bir tilning o`ziga xos sifatlarini namoyon etadi. Haqiqatan ham, til murakkab tizim bo`lib, inson tafakkuri shakllari, tushunchaini izchil jilolantirishga qodir serqirra hodisadir.


Download 40,03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish