Mavzu: grammatika va morfologiyaga kirish

Mantiqiy son va grammatik son haqida. MANTIQIY SON. Ahmad so`zi mantiqan bir necha odamning ismi bo`lishi mumkin. Kitob sozi mantiqan ko`plab o`quv qurollarining nomidir.

GRAMMATIK SON. Ahmad so`zi grammatik jihatdan bitta shaxsni bildiradi. Kitob sozi shu shaklda yakka o`quv qurolining nomidir.

BIRLIK SHAKLI (nol ko`rsatkichli shakl). Bu shakl bir jinsdagi tushunchalarning bittasini ifodalaydi: Daftar, odam

KO`PLIK SHAKLI. Bir jinsdagi tushunchalarning noaniq miqdorini ifodalaydi: Daftarlar, odamlar.

Narsa otlarida son. -LAR OLMAYDI: 1.Mavhum otlar: hukm o`qildi, 2. Son bilan ifodalangan sifatlovchisi bor otlar: Ikki so`z, beshta kitob 3. Hisob so`zlar bilan qo`llangan otlar: Bir piyola choy, ikki qop un.

-LAR OLADI: Qaralmishi bir, hamma bo`lgan otlar: Yo`llardan biri, uylarning hammasi 2. ichida, orasida so`zlari bilan qo`llanga otlar: Daraxtlar ichida, uylar orasida 3. Sifatlovchisi ba’zi, ayrim bo`lgan otlar: Ba’zi vazifalar, ayrim ishlar.

–Lar qo`shimchasining boshqa ma’nolari. 1) narsalarning turini, navini xilini: Do’konga yohlar (guruchlar, suvlar...) kеltirildi; 2) jamlikni: Ma'muraxonlar kеlishdi; 3) hurmatni: Dadamlar ishlaydilar; 4) kinoyani: Janoblari kеlibdilar-da; 5) kuchaytirishni: Boshlarim og’rib kеtdi; 6) taxminni: Soat bеshlarda kеladi.